Ετήσιο Σεμινάριο Λατινοαμερικανικού πολιτισμού του Ηλία Ταμπουράκη
στον Όμιλο UNESCO Ν. Πειραιώς & Νήσων, 2004-2005.
στον Όμιλο UNESCO Ν. Πειραιώς & Νήσων, 2004-2005.
Παραγουάη: Μμπ'α Τουπί-Γουαρανί, θεολόγοι μίας οικολογικής θρησκείας. "Ρέει ο λόγος από τα δέντρα."
Εργασία του Ηλία Ταμπουράκη για το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.
Τουπί-Γουαρανί [i]
Ο Γάλλος ανθρωπολόγος Πιέρ Κλαστρ (Pierre Clastres)[i] χαρακτήρισε τους ιθαγενείς Μ’μπ-α Τουπί-Γουαρανί (Mb’a tupí-guaraní), που ζουν στην Παραγουάη ως τους «μεγάλους θεολόγους του δάσους». Οι σοφοί τους –που λέγονται Καραΐ (karaí)- συνομιλούν με τους θεούς, και χρησιμοποιούν ως όχημα γι’ αυτήν την πνευματική μετάβαση τον ονομαζόμενο «όμορφο πρωτογενή λόγο» -ή αλλιώς: ñe’e porã tenondé (νιέ’ε ποράν τενονντέ)-, δηλαδή τη θρησκευτική τους μυθολογία, σύμφωνα με την οποία:
«[…] Μέσα από τη θεϊκή του γνώση των πραγμάτων,
γνώση που δημιουργεί την ύλη,
τα δημιουργεί και δημιουργείται ο ίδιος·
μ’ αυτά φτιάχνει την ίδια του τη θεότητα, ο Πατέρας μας.
Η Γη δεν υπάρχει ακόμη,
βασιλεύει η αρχέγονη νύχτα·
δεν υπάρχει γνώση των πραγμάτων,
θεμέλιο του επερχόμενου λόγου.
Μ’ αυτά φτιάχνει την ίδια τη θεότητά του
ο Νιαμανντού, Πατέρας Αληθινός, Πρώτος.
[…]
Δημιουργούνται τα θεμέλια του επερχόμενου λόγου·
γνώριμο Ένα που συγκεντρώνει
μέσα απ’ τη θεϊκή γνώση των πραγμάτων,
γνώση που δημιουργεί την ύλη,
κάνει ν’ αναβλύζει, μοναδική
η πηγή του ιερού άσματος. […]»
Αυτό σημαίνει:
Μες τη σκοτεινιά που προϋπήρχε των πάντων, ο «Πατέρας μας ο Πρώτος και Αληθινός» προκάλεσε τη Δημιουργία από το ίδιο του το σώμα -δηλαδή το αρχέγονο Χάος- (που εδώ μπορεί να συγκριθεί με το αντίστοιχο Χάος της μυθολογίας από τη Γουατεμάλα, αλλά και από την αρχαία Ελλάδα), και αυτο-ονομάστηκε Νιαμανντού (Ñamandú). Η Δημιουργία του Εαυτού του προήλθε από την ακτινοβολία της θεϊκής του σοφίας, που βρισκόταν σ’ αυτό που έμελλε να μεταμορφωθεί στην ίδια του την καρδιά.
Η μεγαλοπρεπής εκείνη διαδικασία παρομοιάζεται με την ανάπτυξη ενός δέντρου: τα πόδια του είναι οι ρίζες, τα χέρια του κλαδιά, έχει τα δάχτυλα σα φύλλα και το κεφάλι του καλύπτει τη ζούγκλα σαν πράσινη ομπρέλα.).
Η δεύτερη φάση της Δημιουργίας αποτελείται από την εμφάνιση του ανθρώπινου γένους και της ικανότητας του να μιλά. Το Πορανγκουέ’ί (Porangüé’i) –ο θεϊκός λόγος-, που διακρίνεται σαφώς από το αβά νιέ’ε (awá ñe’e) –το λόγο του κοινού θνητού-, φέρνει τον Άνθρωπο στο σημείο ν’ απολαμβάνει την αθανασία.
Το επόμενο στάδιο είναι εκείνο της δημιουργίας τεσσάρων βοηθητικών θεοτήτων: του Νιαμανντού-Μεγάλη Καρδιά, που είναι ο Κύριος του Λόγου, -σαν τον Ου Κ’ους Κ’αχ (U K’ux K’aj), την Καρδιά του Ουρανού των Μάγια-, του Καραΐ –του Μέγιστου Κυρίου της Ηλιακής Φωτιάς-, του Γιακαϊρά (Jacairá) –δηλαδή του Κροκόδειλου και Κυρίου της Ομίχλης-, που μετριάζει τη θερμοκρασία του τροπικού δάσους, και του Tupã –που είναι ο Κύριος των Υδάτων και του Κεραυνού. Ο καθένας τους απέκτησε μία σύντροφο που ονομάζεται Αληθινή Μητέρα.
Ο Νιανντερού Μ’μπα’εκουά (Ñanderu Mba'ekuá), ο Σοφός Πατέρας, -τον οποίον είχε δημιουργήσει ο Πρώτος και Αληθινός Πατέρας, ο Νιαμανντού, τον συναντά και μαζί πλάθουν μία γυναίκα από μία πήλινη στάμνα. Το όνομά της είναι Ñandesy. Εκείνη συνάπτει αιμομικτικές σχέσεις και με τους δύο, και αποκτά δίδυμα -έναν γιο από κάθε πατέρα. Όταν ο Νιαμανντού συνειδητοποιεί την αιμομιξία, πηγαίνει να ζήσει στο ουράνιο στερέωμα. Η έγκυος Ñandesy πηγαίνει να τον συναντήσει, αλλά στο δρόμο κατασπαράσσεται από τους ιαγουάρους Γιαγουαρετέ (yaguareté) [Panthera onca]. Τα θεϊκά έμβρια, όμως, επιβιώνουν, και τα μεγαλώνει η γιαγιά των ιαγουάρων. Παρατηρούμε ότι η γέννηση θεϊκών διδύμων από αιμομιξία αποτελεί κοινό στοιχείο ανάμεσα στους προκολομβιανούς πολιτισμούς.
Η τέταρτη και τελευταία φάση της Δημιουργίας γεννά τον άνδρα και τη γυναίκα, τη Γη που θα κατοικήσουν και το φυτικό και ζωικό βασίλειο. Ένας μπλε ιερός φοίνικας βρίσκεται στο κέντρο αυτής της εγκύου Γης. Αυτό το δέντρο στηρίζεται σε άλλους τέσσερις φοίνικες, μπλε και αιώνιους, που εκτείνονται προς τις κατευθύνσεις των τεσσάρων Ανέμων και του Χρόνου. Ακολουθεί η Δημιουργία του Αιθέριου Στερεώματος –το οποίο επίσης στηρίζεται σε τέσσερα κλαδιά και σ’ ένα ακόμη, κεντρικό. Στη συνέχεια, το φίδι μ’μπόι (mboi) ορίζει με τις γραμμές του σώματός του την επιφάνεια της γης, ενώ ο πολύχρωμος τζίτζικας δημιουργεί τους ήχους. Το έντομο που λέγεται «χιρίνο» (girino) [δεν πρόκειται για το γυρίνο, δηλ. το νεογνό του βατράχου], γλιστρώντας πάνω στην επιφάνεια του νερού, του δίνει ζωή κι η πράσινη ακρίδα φτιάχνει τα λιβάδια, ενώ η κουκουβάγια ρίχνει στη Γη τη νύχτα. Ο δασύπους (armadillo) είναι ο καταστροφέας των γήινων θεμελίων.
Αυτή ήταν η Πρωταρχική Γη, η Άσπιλη, που λεγόταν Yvy mara'eỹ, η οποία εξαφανίστηκε μ’ έναν κατακλυσμό, όπως ο τρίτος Ήλιος των Ίνκας, ο τέταρτος των Αζτέκων και η δεύτερη ανθρωπότητα από ξύλο του Πόπολ Βουχ, όταν ο Άχρονος Χρόνος τελείωσε κι ο Άνθρωπος λησμόνησε το σεβασμό του και παρέβη τους κανόνες. Οι μόνοι που επιβίωσαν ήταν όσοι είχαν διαπράξει αιμομιξία, οι οποίοι, ως δια μαγείας, εξυψώθηκαν στο επίπεδο των κατώτερων θεών. Παρ’όλο ότι η αιμομιξία θεωρείται ταμπού, παρατηρούμε ότι η «τιμωρία» των αιμομικτών είναι η συνέχιση της ζωής τους στον ουρανό… Τότε ο Κροκόδειλος Γιακαϊρά δημιούργησε την Ατελή Γη –την Ywy tenondé, τη χώρα της θλιβερής ζωής, όπου η Ανθρωπότητα έχασε την αθανασία, επειδή είχε αγγίξει τη θεϊκή οργή –στοιχείο που θυμίζει τον ιουδαϊκό-χριστιανικό Παράδεισο και την πτώση των πρωτόπλαστων από εκείνον.
Οι Γουαρανί ζουν πεπεισμένοι ότι δεν έχουν γεννηθεί για την ευτυχία. Από αυτήν την πίστη, εκπορεύεται η αντίληψη ότι θα φτάσουν στην Άσπιλη Γη μέσω του Θεϊκού Λόγου.
Όσο για το στοιχείο της αιμομιξίας, θα πρέπει να αναφέρουμε σε αυτό το σημείο ότι η σύγχρονη λατινοαμερικανική καθημερινότητα χαρακτηρίζεται από τη σεξουαλική παρενόχληση των ανηλίκων στα πλαίσια της οικογένειάς τους. Ιστορικοί επισημαίνουν ότι ενώ όλες οι ήπειροι κατακτήθηκαν από τους Ευρωπαίους μέσω των όπλων, η Αμερική κατακτήθηκε από τους Ισπανούς μέσω του βιασμού… Και αυτή η κατάσταση διαιωνίζεται από την προκολομβιανή περίοδο έως τις μέρες μας, με τις ευλογίες της Καθολικής Εκκλησίας…
[i] Pierre Clastres, (Γαλλία, 1934-1977): Γάλλος ανθρωπολόγος και εθνολόγος.
[i] Mby’a tupí-guaraní (Μ’μπ-α Τουπί-Γουαρανί): Προκολομβιανός πολιτισμός της περιθωριακής (υποαμαζόνιας) περιοχής της Νότιας Αμερικής, στη σημερινή Παραγουάη, ο οποίος υπάρχει από την προϊστορική περίοδο έως και στη σύγχρονη εποχή. Κύριο προϊόν της γης τους είναι η αμυλώδης ρίζα γιούκα (yuca). Στη λαϊκή χρηστική τέχνη διακρίθηκαν στην καλαθοπλεκτική και στην κατασκευή τόξων. Το καλάθι συμβολίζει τη γυναίκα, επειδή πριν ακόμη κι από τη νεολιθική εποχή, τα θηλυκά μέλη της φυλής ασχολούνταν με τη συλλογή των καρπών, ενώ το τόξο είναι το σύμβολο του άνδρα, επειδή εκείνος έφερνε το κυνήγι στο χωριό. Τα δύο αυτά αντικείμενα συμβολίζουν επίσης τα γεννητικά όργανα. Οι Γουαρανί δε διέθεταν σύστημα γραφής, όμως διατήρησαν την θρησκευτική και λογοτεχνική προφορική τους παράδοση Yvyra Ñe’ery ( = Ρέει ο λόγος από τα δέντρα), με τη μελωδική τους γλώσσα.
Το μουσικό κομμάτι που ακολουθεί ερμηνεύεται στη jo porá (γιὀ πορἀ), την υβριδική γλώσσα της Παραγουάης, με κυρίαρχο στοιχείο τη γουαρανί και βοηθητικό την ισπανική. Ο τίτλος σημαίνει: "Για την ελπίδα μου θα σου μιλήσω" . Η λέξη che (σε), στη γουαρανική αποτελεί προσωπική και κτητική αντωνυμία και σημαίνει: εγώ / δικός, -ή, -ό, -οί, -ές, -ά μου. Σε εγχειρίδια γλωσσολογίας (βλ. Unesco, Bernard Pottier), αναφέρεται με τη γραφή: xe, όμως στην λατινοποιημένη ινδιάνικη portuñol guaranizado (ισπανο-πορτογαλικά με ινδιάνικες επιρροές) της περιοχής Misiones (Μισιόνες) ανάμεσα στην Αργεντινή, την Παραγουάη και τη Βραζιλία, γράφεται με ch. Από αυτήν τη λέξη προέρχεται το προσωνύμιο Che του Αργεντίνο-κουβανού πολιτικού, συγγραφέα και γιατρού Ερνέστο Γκεβάρα (Hernesto Guevara) [Αργεντινή, 1928 - Βιλιβία, 1967], που στην καθημερινή λαϊκή ισπανική χρησιμοποιείται πολύ συχνά ως: δικέ μου, φίλε, ρε. Στον τίτλο παρατηρούμε το ισπανικό ουσιαστικό esperanza (ελπίδα) και το ινδιάνικο ρήμα pora (μιλώ), σε συνδυασμό με δύο καταληκτικά μορφήματα, που αποδίδουν το χρόνο και το πρόσωπο. (Οι ιθαγενείς γλώσσες της Αμερικανικής ηπείρου λειτουργούν σαν την Ιαπωνική, την Τουρκική, τη Φινλανδική και την Ουγγρική. Είναι συμφυρματικές ή συγκολλητικές, και προέρχονται από την περιοχή της Μογγολίας, ενώ η ιαπωνική και οι ινδιάνικες έχουν δεχτεί επιπλέον μαλαιοπολυνησιακές επιρροές. Παρατηρείστε τη μελωδικότητα στο άκουσμα της γλώσσας, σε συνδυασμό με την ισπανική άρπα, που έχει ενταχθεί στη guarania (γουαράνια), την παραδοσιακή μουσική της Παραγουάης.
Ο Γάλλος ανθρωπολόγος Πιέρ Κλαστρ (Pierre Clastres)[i] χαρακτήρισε τους ιθαγενείς Μ’μπ-α Τουπί-Γουαρανί (Mb’a tupí-guaraní), που ζουν στην Παραγουάη ως τους «μεγάλους θεολόγους του δάσους». Οι σοφοί τους –που λέγονται Καραΐ (karaí)- συνομιλούν με τους θεούς, και χρησιμοποιούν ως όχημα γι’ αυτήν την πνευματική μετάβαση τον ονομαζόμενο «όμορφο πρωτογενή λόγο» -ή αλλιώς: ñe’e porã tenondé (νιέ’ε ποράν τενονντέ)-, δηλαδή τη θρησκευτική τους μυθολογία, σύμφωνα με την οποία:
«[…] Μέσα από τη θεϊκή του γνώση των πραγμάτων,
γνώση που δημιουργεί την ύλη,
τα δημιουργεί και δημιουργείται ο ίδιος·
μ’ αυτά φτιάχνει την ίδια του τη θεότητα, ο Πατέρας μας.
Η Γη δεν υπάρχει ακόμη,
βασιλεύει η αρχέγονη νύχτα·
δεν υπάρχει γνώση των πραγμάτων,
θεμέλιο του επερχόμενου λόγου.
Μ’ αυτά φτιάχνει την ίδια τη θεότητά του
ο Νιαμανντού, Πατέρας Αληθινός, Πρώτος.
[…]
Δημιουργούνται τα θεμέλια του επερχόμενου λόγου·
γνώριμο Ένα που συγκεντρώνει
μέσα απ’ τη θεϊκή γνώση των πραγμάτων,
γνώση που δημιουργεί την ύλη,
κάνει ν’ αναβλύζει, μοναδική
η πηγή του ιερού άσματος. […]»
Αυτό σημαίνει:
Μες τη σκοτεινιά που προϋπήρχε των πάντων, ο «Πατέρας μας ο Πρώτος και Αληθινός» προκάλεσε τη Δημιουργία από το ίδιο του το σώμα -δηλαδή το αρχέγονο Χάος- (που εδώ μπορεί να συγκριθεί με το αντίστοιχο Χάος της μυθολογίας από τη Γουατεμάλα, αλλά και από την αρχαία Ελλάδα), και αυτο-ονομάστηκε Νιαμανντού (Ñamandú). Η Δημιουργία του Εαυτού του προήλθε από την ακτινοβολία της θεϊκής του σοφίας, που βρισκόταν σ’ αυτό που έμελλε να μεταμορφωθεί στην ίδια του την καρδιά.
Η μεγαλοπρεπής εκείνη διαδικασία παρομοιάζεται με την ανάπτυξη ενός δέντρου: τα πόδια του είναι οι ρίζες, τα χέρια του κλαδιά, έχει τα δάχτυλα σα φύλλα και το κεφάλι του καλύπτει τη ζούγκλα σαν πράσινη ομπρέλα.).
Η δεύτερη φάση της Δημιουργίας αποτελείται από την εμφάνιση του ανθρώπινου γένους και της ικανότητας του να μιλά. Το Πορανγκουέ’ί (Porangüé’i) –ο θεϊκός λόγος-, που διακρίνεται σαφώς από το αβά νιέ’ε (awá ñe’e) –το λόγο του κοινού θνητού-, φέρνει τον Άνθρωπο στο σημείο ν’ απολαμβάνει την αθανασία.
Το επόμενο στάδιο είναι εκείνο της δημιουργίας τεσσάρων βοηθητικών θεοτήτων: του Νιαμανντού-Μεγάλη Καρδιά, που είναι ο Κύριος του Λόγου, -σαν τον Ου Κ’ους Κ’αχ (U K’ux K’aj), την Καρδιά του Ουρανού των Μάγια-, του Καραΐ –του Μέγιστου Κυρίου της Ηλιακής Φωτιάς-, του Γιακαϊρά (Jacairá) –δηλαδή του Κροκόδειλου και Κυρίου της Ομίχλης-, που μετριάζει τη θερμοκρασία του τροπικού δάσους, και του Tupã –που είναι ο Κύριος των Υδάτων και του Κεραυνού. Ο καθένας τους απέκτησε μία σύντροφο που ονομάζεται Αληθινή Μητέρα.
Ο Νιανντερού Μ’μπα’εκουά (Ñanderu Mba'ekuá), ο Σοφός Πατέρας, -τον οποίον είχε δημιουργήσει ο Πρώτος και Αληθινός Πατέρας, ο Νιαμανντού, τον συναντά και μαζί πλάθουν μία γυναίκα από μία πήλινη στάμνα. Το όνομά της είναι Ñandesy. Εκείνη συνάπτει αιμομικτικές σχέσεις και με τους δύο, και αποκτά δίδυμα -έναν γιο από κάθε πατέρα. Όταν ο Νιαμανντού συνειδητοποιεί την αιμομιξία, πηγαίνει να ζήσει στο ουράνιο στερέωμα. Η έγκυος Ñandesy πηγαίνει να τον συναντήσει, αλλά στο δρόμο κατασπαράσσεται από τους ιαγουάρους Γιαγουαρετέ (yaguareté) [Panthera onca]. Τα θεϊκά έμβρια, όμως, επιβιώνουν, και τα μεγαλώνει η γιαγιά των ιαγουάρων. Παρατηρούμε ότι η γέννηση θεϊκών διδύμων από αιμομιξία αποτελεί κοινό στοιχείο ανάμεσα στους προκολομβιανούς πολιτισμούς.
Η τέταρτη και τελευταία φάση της Δημιουργίας γεννά τον άνδρα και τη γυναίκα, τη Γη που θα κατοικήσουν και το φυτικό και ζωικό βασίλειο. Ένας μπλε ιερός φοίνικας βρίσκεται στο κέντρο αυτής της εγκύου Γης. Αυτό το δέντρο στηρίζεται σε άλλους τέσσερις φοίνικες, μπλε και αιώνιους, που εκτείνονται προς τις κατευθύνσεις των τεσσάρων Ανέμων και του Χρόνου. Ακολουθεί η Δημιουργία του Αιθέριου Στερεώματος –το οποίο επίσης στηρίζεται σε τέσσερα κλαδιά και σ’ ένα ακόμη, κεντρικό. Στη συνέχεια, το φίδι μ’μπόι (mboi) ορίζει με τις γραμμές του σώματός του την επιφάνεια της γης, ενώ ο πολύχρωμος τζίτζικας δημιουργεί τους ήχους. Το έντομο που λέγεται «χιρίνο» (girino) [δεν πρόκειται για το γυρίνο, δηλ. το νεογνό του βατράχου], γλιστρώντας πάνω στην επιφάνεια του νερού, του δίνει ζωή κι η πράσινη ακρίδα φτιάχνει τα λιβάδια, ενώ η κουκουβάγια ρίχνει στη Γη τη νύχτα. Ο δασύπους (armadillo) είναι ο καταστροφέας των γήινων θεμελίων.
Αυτή ήταν η Πρωταρχική Γη, η Άσπιλη, που λεγόταν Yvy mara'eỹ, η οποία εξαφανίστηκε μ’ έναν κατακλυσμό, όπως ο τρίτος Ήλιος των Ίνκας, ο τέταρτος των Αζτέκων και η δεύτερη ανθρωπότητα από ξύλο του Πόπολ Βουχ, όταν ο Άχρονος Χρόνος τελείωσε κι ο Άνθρωπος λησμόνησε το σεβασμό του και παρέβη τους κανόνες. Οι μόνοι που επιβίωσαν ήταν όσοι είχαν διαπράξει αιμομιξία, οι οποίοι, ως δια μαγείας, εξυψώθηκαν στο επίπεδο των κατώτερων θεών. Παρ’όλο ότι η αιμομιξία θεωρείται ταμπού, παρατηρούμε ότι η «τιμωρία» των αιμομικτών είναι η συνέχιση της ζωής τους στον ουρανό… Τότε ο Κροκόδειλος Γιακαϊρά δημιούργησε την Ατελή Γη –την Ywy tenondé, τη χώρα της θλιβερής ζωής, όπου η Ανθρωπότητα έχασε την αθανασία, επειδή είχε αγγίξει τη θεϊκή οργή –στοιχείο που θυμίζει τον ιουδαϊκό-χριστιανικό Παράδεισο και την πτώση των πρωτόπλαστων από εκείνον.
Οι Γουαρανί ζουν πεπεισμένοι ότι δεν έχουν γεννηθεί για την ευτυχία. Από αυτήν την πίστη, εκπορεύεται η αντίληψη ότι θα φτάσουν στην Άσπιλη Γη μέσω του Θεϊκού Λόγου.
Όσο για το στοιχείο της αιμομιξίας, θα πρέπει να αναφέρουμε σε αυτό το σημείο ότι η σύγχρονη λατινοαμερικανική καθημερινότητα χαρακτηρίζεται από τη σεξουαλική παρενόχληση των ανηλίκων στα πλαίσια της οικογένειάς τους. Ιστορικοί επισημαίνουν ότι ενώ όλες οι ήπειροι κατακτήθηκαν από τους Ευρωπαίους μέσω των όπλων, η Αμερική κατακτήθηκε από τους Ισπανούς μέσω του βιασμού… Και αυτή η κατάσταση διαιωνίζεται από την προκολομβιανή περίοδο έως τις μέρες μας, με τις ευλογίες της Καθολικής Εκκλησίας…
[i] Pierre Clastres, (Γαλλία, 1934-1977): Γάλλος ανθρωπολόγος και εθνολόγος.
[i] Mby’a tupí-guaraní (Μ’μπ-α Τουπί-Γουαρανί): Προκολομβιανός πολιτισμός της περιθωριακής (υποαμαζόνιας) περιοχής της Νότιας Αμερικής, στη σημερινή Παραγουάη, ο οποίος υπάρχει από την προϊστορική περίοδο έως και στη σύγχρονη εποχή. Κύριο προϊόν της γης τους είναι η αμυλώδης ρίζα γιούκα (yuca). Στη λαϊκή χρηστική τέχνη διακρίθηκαν στην καλαθοπλεκτική και στην κατασκευή τόξων. Το καλάθι συμβολίζει τη γυναίκα, επειδή πριν ακόμη κι από τη νεολιθική εποχή, τα θηλυκά μέλη της φυλής ασχολούνταν με τη συλλογή των καρπών, ενώ το τόξο είναι το σύμβολο του άνδρα, επειδή εκείνος έφερνε το κυνήγι στο χωριό. Τα δύο αυτά αντικείμενα συμβολίζουν επίσης τα γεννητικά όργανα. Οι Γουαρανί δε διέθεταν σύστημα γραφής, όμως διατήρησαν την θρησκευτική και λογοτεχνική προφορική τους παράδοση Yvyra Ñe’ery ( = Ρέει ο λόγος από τα δέντρα), με τη μελωδική τους γλώσσα.
Το μουσικό κομμάτι που ακολουθεί ερμηνεύεται στη jo porá (γιὀ πορἀ), την υβριδική γλώσσα της Παραγουάης, με κυρίαρχο στοιχείο τη γουαρανί και βοηθητικό την ισπανική. Ο τίτλος σημαίνει: "Για την ελπίδα μου θα σου μιλήσω" . Η λέξη che (σε), στη γουαρανική αποτελεί προσωπική και κτητική αντωνυμία και σημαίνει: εγώ / δικός, -ή, -ό, -οί, -ές, -ά μου. Σε εγχειρίδια γλωσσολογίας (βλ. Unesco, Bernard Pottier), αναφέρεται με τη γραφή: xe, όμως στην λατινοποιημένη ινδιάνικη portuñol guaranizado (ισπανο-πορτογαλικά με ινδιάνικες επιρροές) της περιοχής Misiones (Μισιόνες) ανάμεσα στην Αργεντινή, την Παραγουάη και τη Βραζιλία, γράφεται με ch. Από αυτήν τη λέξη προέρχεται το προσωνύμιο Che του Αργεντίνο-κουβανού πολιτικού, συγγραφέα και γιατρού Ερνέστο Γκεβάρα (Hernesto Guevara) [Αργεντινή, 1928 - Βιλιβία, 1967], που στην καθημερινή λαϊκή ισπανική χρησιμοποιείται πολύ συχνά ως: δικέ μου, φίλε, ρε. Στον τίτλο παρατηρούμε το ισπανικό ουσιαστικό esperanza (ελπίδα) και το ινδιάνικο ρήμα pora (μιλώ), σε συνδυασμό με δύο καταληκτικά μορφήματα, που αποδίδουν το χρόνο και το πρόσωπο. (Οι ιθαγενείς γλώσσες της Αμερικανικής ηπείρου λειτουργούν σαν την Ιαπωνική, την Τουρκική, τη Φινλανδική και την Ουγγρική. Είναι συμφυρματικές ή συγκολλητικές, και προέρχονται από την περιοχή της Μογγολίας, ενώ η ιαπωνική και οι ινδιάνικες έχουν δεχτεί επιπλέον μαλαιοπολυνησιακές επιρροές. Παρατηρείστε τη μελωδικότητα στο άκουσμα της γλώσσας, σε συνδυασμό με την ισπανική άρπα, που έχει ενταχθεί στη guarania (γουαράνια), την παραδοσιακή μουσική της Παραγουάης.