Ετήσιο Σεμινάριο Λατινοαμερικανικού πολιτισμού του Ηλία Ταμπουράκη στον Όμιλο UNESCO Ν. Πειραιώς & Νήσων, 2004-2005.
Περού: Ίνκα. Πολιτισμικοί ενωποιητές.
Οι 5 Ήλιοι επαναλαμβάνουν τη Δημιουργία του Κόσμου στο Νότο
Ίνκα [i]
Όπως οι Αζτέκοι στο Μεξικό, έτσι και οι Ίνκα (inca) στο Περού, χώριζαν τις δυναστείες των προϊστορικών βασιλείων τους σε χιλιετηρίδες και περιόδους που κατέληγαν σε κατακλυσμούς. Κάθε τέτοια χρονική περίοδος αντιστοιχούσε σ’ έναν Ήλιο και σε μία διαφορετική Ανθρωπότητα.
Η πρώτη εποχή ήταν των Γουάρι Βιρακ’ότσα ρούνα (Wari Wiraqhocha runa), δηλαδή των ανθρώπων του Βιρακ’ότσα –του θεού των υδάτων- όπως ο τρίτος και ο τέταρτος Ήλιος των Αζτέκων.
Η δεύτερη εποχή ήταν των Γουάρι ρούνα (Wari runa), των ιερών ανθρώπων. Η τρίτη ήταν η εποχή των άγριων ανθρώπων Π’ούρουν ρούνα (Phurun runa). Οι πολεμιστές Άουκα ρούνα (Auka runa) αντιστοιχούσαν στην τέταρτη εποχή. Ο Ήλιος της πρώτης εποχής καταστράφηκε από ασθένειες και πολέμους, σύμφωνα με τους δυσμενείς οιωνούς. Στο τέλος της δεύτερης περιόδου, ο Ήλιος κουράστηκε κι αρνήθηκε να προσφέρει το φως του στην Ανθρωπότητα για 24 ώρες. Παρ’ όλες τις θυσίες που προσέφεραν οι άνθρωποι στους θεούς, ο Κόσμος κάηκε από μία ουράνια φωτιά –όπως ο τρίτος Ήλιος των Αζτέκων.
Ο τρίτος Ήλιος των Ίνκα κατέληξε σε κατακλυσμό –όπως και ο τέταρτος των Αζτέκων, αλλά και η δεύτερη Ανθρωπότητα από ξύλο του Πόπολ Βουχ.
Το τέλος της τέταρτης ηλιακής περιόδου δεν αντιστοιχεί σε καμία κοσμική καταστροφή: οι άνθρωποι έγιναν πλαδαροί, αδιάφοροι και χωρίς πρωτοβουλίες, κι επιδίδονταν σε σεξουαλικές καταχρήσεις. Για την αιμομιξία, όμως, θα μιλήσουμε αργότερα.
Η Ανθρωπότητα αναγεννήθηκε –για πέμπτη φορά- από τον Μάλλκου Κ’άπακ (Mallku Qhapaq), έναν από τους τέσσερις αδερφούς Άγιαρ (Áyar), -τα αυτοκρατορικά πνεύματα- ο οποίος βγήκε από τη σπηλιά Πακάρικτάνπου (Paqariqtanpu), κοντά στο Κούσκο (Qosqo, Cuzco, Cusco)[ii] του Περού, κι αφού νίκησε τους αδελφούς του, ίδρυσε την Ινκαϊκή Αυτοκρατορία στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, που λεγόταν Ταγουάντινσούγιου (Tawantinsuyu).
[i] Incas (Ίνκας): Προκολομβιανός πολιτισμός της Ζώνης του Πανανδικού πολιτισμού της Νότιας Αμερικής, στην περιοχή του Περού (κυρίως), της Βολιβίας και άλλων χωρών, ο οποίος άνθισε από το 1.438 έως το 1.533 μ.Χ. Τα κύρια προϊόντα της γης τους ήταν το δημητριακό κίνουα (qinoa) και τα φύλλα κόκας. Στην αρχιτεκτονική ασχολήθηκαν με την κατασκευή κυκλώπειων τειχών, ενώ στις καλές τέχνες διακρίθηκαν στη χρυσοχοΐα. Συνήθιζαν να προσφέρουν δωρεάν εργασία στην κεντρική κυβέρνησή τους και να μουμιοποιούν τους νεκρούς τους. Διέθεταν σύστημα καταγραφής του ανθρώπινου δυναμικού και των φυσικών τους πόρων με κόμπους διαφόρων ειδών, μεγεθών, χρωμάτων και νημάτων, το οποίο ονομάζεται κίπου (qipu). Είχαν επίσης γνώση του ημερολογίου.
(Ανθολογία ποίησης των Ίνκας, εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια: Ηλίας Ταμπουράκης, Εκδ. Ροές, Αθήνα, 2007.)
[ii] Qosqo, Cusco & Cuzco (Κόσκο, Κούσκο, Κούθκο), είναι οι παραλλαγές της ονομασίας της τελευταίας πρωτεύουσας του Tawantinsuyo –της Αυτοκρατορίας των Ίνκας. Η λέξη σημαίνει «Ομφαλός του Κόσμου», και συμβολίζει το γεωγραφικό κέντρο εκείνης της χώρας των Άνδεων, που το όνομά της δήλωνε «Τα τέσσερα σημεία του Κόσμου». Ιδρύθηκε από τον θρυλικό Ίνκα Μάλλκου Κ’άπακ (Inka Mallku Qhapaq) το έτος 1226 μ.Χ. Σε υψόμετρο 3.326 μέτρων, είναι ένα θαύμα της αρχιτεκτονικής, όπου η μεγαλιθική λιθοδομή των Ίνκας συναντά τα μπαρόκ μπαλκόνια της Εξτρεμαδούρας από την Ισπανία.
Όπως οι Αζτέκοι στο Μεξικό, έτσι και οι Ίνκα (inca) στο Περού, χώριζαν τις δυναστείες των προϊστορικών βασιλείων τους σε χιλιετηρίδες και περιόδους που κατέληγαν σε κατακλυσμούς. Κάθε τέτοια χρονική περίοδος αντιστοιχούσε σ’ έναν Ήλιο και σε μία διαφορετική Ανθρωπότητα.
Η πρώτη εποχή ήταν των Γουάρι Βιρακ’ότσα ρούνα (Wari Wiraqhocha runa), δηλαδή των ανθρώπων του Βιρακ’ότσα –του θεού των υδάτων- όπως ο τρίτος και ο τέταρτος Ήλιος των Αζτέκων.
Η δεύτερη εποχή ήταν των Γουάρι ρούνα (Wari runa), των ιερών ανθρώπων. Η τρίτη ήταν η εποχή των άγριων ανθρώπων Π’ούρουν ρούνα (Phurun runa). Οι πολεμιστές Άουκα ρούνα (Auka runa) αντιστοιχούσαν στην τέταρτη εποχή. Ο Ήλιος της πρώτης εποχής καταστράφηκε από ασθένειες και πολέμους, σύμφωνα με τους δυσμενείς οιωνούς. Στο τέλος της δεύτερης περιόδου, ο Ήλιος κουράστηκε κι αρνήθηκε να προσφέρει το φως του στην Ανθρωπότητα για 24 ώρες. Παρ’ όλες τις θυσίες που προσέφεραν οι άνθρωποι στους θεούς, ο Κόσμος κάηκε από μία ουράνια φωτιά –όπως ο τρίτος Ήλιος των Αζτέκων.
Ο τρίτος Ήλιος των Ίνκα κατέληξε σε κατακλυσμό –όπως και ο τέταρτος των Αζτέκων, αλλά και η δεύτερη Ανθρωπότητα από ξύλο του Πόπολ Βουχ.
Το τέλος της τέταρτης ηλιακής περιόδου δεν αντιστοιχεί σε καμία κοσμική καταστροφή: οι άνθρωποι έγιναν πλαδαροί, αδιάφοροι και χωρίς πρωτοβουλίες, κι επιδίδονταν σε σεξουαλικές καταχρήσεις. Για την αιμομιξία, όμως, θα μιλήσουμε αργότερα.
Η Ανθρωπότητα αναγεννήθηκε –για πέμπτη φορά- από τον Μάλλκου Κ’άπακ (Mallku Qhapaq), έναν από τους τέσσερις αδερφούς Άγιαρ (Áyar), -τα αυτοκρατορικά πνεύματα- ο οποίος βγήκε από τη σπηλιά Πακάρικτάνπου (Paqariqtanpu), κοντά στο Κούσκο (Qosqo, Cuzco, Cusco)[ii] του Περού, κι αφού νίκησε τους αδελφούς του, ίδρυσε την Ινκαϊκή Αυτοκρατορία στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, που λεγόταν Ταγουάντινσούγιου (Tawantinsuyu).
[i] Incas (Ίνκας): Προκολομβιανός πολιτισμός της Ζώνης του Πανανδικού πολιτισμού της Νότιας Αμερικής, στην περιοχή του Περού (κυρίως), της Βολιβίας και άλλων χωρών, ο οποίος άνθισε από το 1.438 έως το 1.533 μ.Χ. Τα κύρια προϊόντα της γης τους ήταν το δημητριακό κίνουα (qinoa) και τα φύλλα κόκας. Στην αρχιτεκτονική ασχολήθηκαν με την κατασκευή κυκλώπειων τειχών, ενώ στις καλές τέχνες διακρίθηκαν στη χρυσοχοΐα. Συνήθιζαν να προσφέρουν δωρεάν εργασία στην κεντρική κυβέρνησή τους και να μουμιοποιούν τους νεκρούς τους. Διέθεταν σύστημα καταγραφής του ανθρώπινου δυναμικού και των φυσικών τους πόρων με κόμπους διαφόρων ειδών, μεγεθών, χρωμάτων και νημάτων, το οποίο ονομάζεται κίπου (qipu). Είχαν επίσης γνώση του ημερολογίου.
(Ανθολογία ποίησης των Ίνκας, εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια: Ηλίας Ταμπουράκης, Εκδ. Ροές, Αθήνα, 2007.)
[ii] Qosqo, Cusco & Cuzco (Κόσκο, Κούσκο, Κούθκο), είναι οι παραλλαγές της ονομασίας της τελευταίας πρωτεύουσας του Tawantinsuyo –της Αυτοκρατορίας των Ίνκας. Η λέξη σημαίνει «Ομφαλός του Κόσμου», και συμβολίζει το γεωγραφικό κέντρο εκείνης της χώρας των Άνδεων, που το όνομά της δήλωνε «Τα τέσσερα σημεία του Κόσμου». Ιδρύθηκε από τον θρυλικό Ίνκα Μάλλκου Κ’άπακ (Inka Mallku Qhapaq) το έτος 1226 μ.Χ. Σε υψόμετρο 3.326 μέτρων, είναι ένα θαύμα της αρχιτεκτονικής, όπου η μεγαλιθική λιθοδομή των Ίνκας συναντά τα μπαρόκ μπαλκόνια της Εξτρεμαδούρας από την Ισπανία.