Ετήσιο Σεμινάριο Λατινοαμερικανικού πολιτισμού του Ηλία Ταμπουράκη στον Όμιλο UNESCO Ν. Πειραιώς & Νήσων, 2004-2005.
Περού: Βιρακ'ότσα, το ιερό ύδωρ, σπέρμα της ζωής
Το μυστήριο του φαινομενικά αντιφατικού Πατέρα φανερώνεται στη μορφή του Βιρακ’ότσα (Wiraqhocha), αυτού του προϊστορικού πανανδικού θεού.
Το διάδημά του συμβολίζει τον Ήλιο, όπως και ο Καραΐ (Karaí) των Γουαρανί (guaraní).
Στα χέρια του κρατά τον κεραυνό και την αστραπή, όπως και Δίας στην ελληνική μυθολογία.
Τα δάκρυά του αποτελούν τις βροχές που αναζωογονούν το φυτικό βασίλειο –το οποίο με τη σειρά του συντηρεί το ζωικό βασίλειο- δηλαδή τον κύριο πόρο ζωής του ανθρώπινου γένους.
Αν και ο Κ’ονίλια Τ’ίχσι Βιρακ’ότσα (Qhonilla T’ijsi Wiraqhocha) είναι ο θεός της παγκόσμιας Δημιουργίας, εμφανίζεται στους μύθους ως περιπλανώμενος ζητιάνος –που μας θυμίζει το Δία και τον Ερμή στην κατοικία του Φιλήμονα.
Η μορφή του ίσως να μας θυμίσει εκείνους τους στίχους του Κορανίου που κηρύσσουν την παρουσία του Αλλάχ ( الله )[i] σε ολόκληρη την πλάση, ή ακόμη και στους Γνωστικούς φιλοσόφους –το προχριστιανικής προέλευσης φιλοσοφικό και θρησκευτικό κίνημα του ρωμαϊκού συγκρητισμού-, που υποστήριζαν ότι ο θεός βρίσκεται μέχρι και μέσα σε μία σχισμή ενός ασήμαντου ξύλου.
Είναι, επίσης, η ένωση του Ιεχωβά και του «Ελ» ( אל ) των ιουδαϊκών θεοτήτων της καταιγίδας και του Ηλίου.
Στο γιουτο-αζτεκικό πολιτισμό των Ναβάχο (Navajo), ή Ανασάζι (Anasazi)[ii] στις ΗΠΑ, είναι η προσωποποίηση του Πατέρα των Δίδυμων Ηρώων -όπως ο Σπιγιάκοκ (Xpiyakok) των Μάγια.
Είναι το άσπιλο φως που διαλύει τις ψευδαισθήσεις. Τα δάκρυά του –τα γονιμοποιά ύδατα- επιβεβαιώνουν ότι η ζωή φέρει πόνο, αλλά πρέπει να υφίσταται. Η έλλειψη του υδάτινου σπέρματος θα την εξαφανίσει. Ο Βιρακ’ότσα βγήκε από τη λίμνη Τιτικάκα (Titicaca) και ίδρυσε την Αυτοκρατορία των Ίνκας –όπως έγινε και στο μύθο της Κολομβιανής Μπατσουέ (Bachué).
[i] Στην αραβική γλώσσα, η λέξη «Θεός» [Αλλάχ, (Allah), الله ], σχηματίζεται από το οριστικό άρθρο «αλ» ( ال ) και από την κτητική αντωνυμία «χου» ( ﻩ ) στον ενικό αριθμό του αρσενικού γένους. Η λέξη μεταφράζεται κατά προσέγγισιν ως: «ο εαυτός του». Στην εβραϊκή, η λέξη «Ελοχίμ» ( אלהים ) (που βρίσκεται στον πληθυντικό), σημαίνει: «οι δυνάμεις σε ένα».
[ii] Anasazi (Ανασάζι): Προκολομβιανός πολιτισμός της βόρειας Αμερικής, στην περιοχή του Γκραν Κάνυον (Grand Canyon) των νότιων ΗΠΑ, ο οποίος άνθισε από τους πρώτους αιώνες μ.Χ. και επιβιώνει (έστω και τουριστικά) έως σήμερα. Το όνομά τους σημαίνει «παλαιοί άνθρωποι». Στις καλές τέχνες ασχολήθηκαν με την αγγειοπλαστική. Είναι πασίγνωστα τα πολυώροφα κτίρια που κατασκεύαζαν στις εσοχές των ψηλών, απόκρημνων βράχων, και οι στρογγυλοί, ημιυπόγειοι ναοί. Δε διέθεταν σύστημα γραφής. Είχαν, όμως, γνώση του ημερολογίου· είναι φημισμένο το αστεροσκοπείο Σαν Ντάγκερ (sun dagger = το ξίφος του Ήλιου), στο φαράγγι Τσάκο (Chaco). Οι Ισπανοί κατακτητές τους ονόμαζαν πουέμπλο (pueblo), που σημαίνει: «λαός, χωριό».
Το διάδημά του συμβολίζει τον Ήλιο, όπως και ο Καραΐ (Karaí) των Γουαρανί (guaraní).
Στα χέρια του κρατά τον κεραυνό και την αστραπή, όπως και Δίας στην ελληνική μυθολογία.
Τα δάκρυά του αποτελούν τις βροχές που αναζωογονούν το φυτικό βασίλειο –το οποίο με τη σειρά του συντηρεί το ζωικό βασίλειο- δηλαδή τον κύριο πόρο ζωής του ανθρώπινου γένους.
Αν και ο Κ’ονίλια Τ’ίχσι Βιρακ’ότσα (Qhonilla T’ijsi Wiraqhocha) είναι ο θεός της παγκόσμιας Δημιουργίας, εμφανίζεται στους μύθους ως περιπλανώμενος ζητιάνος –που μας θυμίζει το Δία και τον Ερμή στην κατοικία του Φιλήμονα.
Η μορφή του ίσως να μας θυμίσει εκείνους τους στίχους του Κορανίου που κηρύσσουν την παρουσία του Αλλάχ ( الله )[i] σε ολόκληρη την πλάση, ή ακόμη και στους Γνωστικούς φιλοσόφους –το προχριστιανικής προέλευσης φιλοσοφικό και θρησκευτικό κίνημα του ρωμαϊκού συγκρητισμού-, που υποστήριζαν ότι ο θεός βρίσκεται μέχρι και μέσα σε μία σχισμή ενός ασήμαντου ξύλου.
Είναι, επίσης, η ένωση του Ιεχωβά και του «Ελ» ( אל ) των ιουδαϊκών θεοτήτων της καταιγίδας και του Ηλίου.
Στο γιουτο-αζτεκικό πολιτισμό των Ναβάχο (Navajo), ή Ανασάζι (Anasazi)[ii] στις ΗΠΑ, είναι η προσωποποίηση του Πατέρα των Δίδυμων Ηρώων -όπως ο Σπιγιάκοκ (Xpiyakok) των Μάγια.
Είναι το άσπιλο φως που διαλύει τις ψευδαισθήσεις. Τα δάκρυά του –τα γονιμοποιά ύδατα- επιβεβαιώνουν ότι η ζωή φέρει πόνο, αλλά πρέπει να υφίσταται. Η έλλειψη του υδάτινου σπέρματος θα την εξαφανίσει. Ο Βιρακ’ότσα βγήκε από τη λίμνη Τιτικάκα (Titicaca) και ίδρυσε την Αυτοκρατορία των Ίνκας –όπως έγινε και στο μύθο της Κολομβιανής Μπατσουέ (Bachué).
[i] Στην αραβική γλώσσα, η λέξη «Θεός» [Αλλάχ, (Allah), الله ], σχηματίζεται από το οριστικό άρθρο «αλ» ( ال ) και από την κτητική αντωνυμία «χου» ( ﻩ ) στον ενικό αριθμό του αρσενικού γένους. Η λέξη μεταφράζεται κατά προσέγγισιν ως: «ο εαυτός του». Στην εβραϊκή, η λέξη «Ελοχίμ» ( אלהים ) (που βρίσκεται στον πληθυντικό), σημαίνει: «οι δυνάμεις σε ένα».
[ii] Anasazi (Ανασάζι): Προκολομβιανός πολιτισμός της βόρειας Αμερικής, στην περιοχή του Γκραν Κάνυον (Grand Canyon) των νότιων ΗΠΑ, ο οποίος άνθισε από τους πρώτους αιώνες μ.Χ. και επιβιώνει (έστω και τουριστικά) έως σήμερα. Το όνομά τους σημαίνει «παλαιοί άνθρωποι». Στις καλές τέχνες ασχολήθηκαν με την αγγειοπλαστική. Είναι πασίγνωστα τα πολυώροφα κτίρια που κατασκεύαζαν στις εσοχές των ψηλών, απόκρημνων βράχων, και οι στρογγυλοί, ημιυπόγειοι ναοί. Δε διέθεταν σύστημα γραφής. Είχαν, όμως, γνώση του ημερολογίου· είναι φημισμένο το αστεροσκοπείο Σαν Ντάγκερ (sun dagger = το ξίφος του Ήλιου), στο φαράγγι Τσάκο (Chaco). Οι Ισπανοί κατακτητές τους ονόμαζαν πουέμπλο (pueblo), που σημαίνει: «λαός, χωριό».