Άρθρο του Ηλία Ταμπουράκη στο έντυπο της Λατινοαμερικανικής κοινότητας
Sol Latino, 2003
Sol Latino, 2003
Πολιτισμικά λιμάνια
Ένα λιμάνι είναι πάντα μία πύλη εισόδου πολιτισμικών αρχετύπων σε ακατοίκητες περιοχές, όπως πρωτοσυνέβη κατά την παλαιολιθική περίοδο στην Αμερικανική Ήπειρο, όταν οι Ασιάτες πρόγονοι των σύγχρονων ιθαγενών, τόλμησαν πριν από 50.000 χρόνια να διατρέξουν τον παγωμένο Βερίγγειο Πορθμό, στην αρκτική περιοχή ανάμεσα στη Σιβηρία και την Αλάσκα, ή, όπως απέδειξε ο Νορβηγός αρχαιολόγος Θώρ Χέγιερνταλ, διέσχισαν με χορταρένιες βάρκες τον Ειρηνικό Ωκεανό, για να φτάσουν στα νοτιοαμερικανικά παράλια.
Σύμφωνα με τον Στράβωνα, τον Έλληνα γεωγράφο του 1ου αι. μ.Χ., "Η κλεινή Ταρτησσός είναι μία λαμπρή πόλη της Ιβηρίας, που παίρνει το όνομά της από τον ποταμό Βαίτη, τον "Αργυρούν", ο οποίος λέγεται επίσης Ταρτησσός. Αυτός ο ποταμός πηγάζει από την Κελτιβηρία και έχει μεταλλεία ασημιού, κασσίτερου, χρυσού και χαλκού. Οι κάτοικοι διέθεταν γραπτά χρονικά της ιστορίας τους, ποίηση και έμμετρη νομοθεσία σε 6.000 στίχους, και διατηρούσαν στενές σχέσεις με τους Έλληνες", των οποίων τα λιμάνια στην Ιβηρική διατηρούν μέχρι και σήμερα τα αρχαία τους ονόματα, όπως: Εμπορείον (Εμ΄πούριες στα Καταλανικά) και Ολυσιπών (Λισαβώνα), το διπλό -θαλάσσιο και ποτάμιο- λιμάνι του Τάγου, που φέρει το όνομα του Οδυσσέα.
Οι Φοίνικες, αρχαίος λαός της ανατολικής Μεσογείου, ίδρυσαν λιμάνια σημαντικά για την ιστορική εξέλιξη, όπως ήταν η Καρχηδόνα (της Τυνησίας), που έδωσε το όνομά της στην Καρθαγένη της Ισπανίας, η οποία, ως μητρόπολη, το κληροδότησε όνομα στην αποικία της, την Καρταχένα των Δυτικών Ινδιών, το λιμάνι της Κολομβίας που στις υδάτινες φλέβες του ρέει το διαπολιτισμικό άρωμα των μιγάδων, του πετρελαίου, των σμαραγδιών και του καφέ.
Τέσσερεις αιώνες πριν από το ιστορικό γεγονός που έδωσε αφορμή ύπαρξης στην Ημέρα της Φυλής (Día de la Raza), κάποιος Θόρφιν Καρλσέκνι, Βίκινγκ του 11ου αι. μ.Χ., εγκαταστάθηκε στην Αμερική μαζί μ΄ ένα πλήρωμα 60 ανδρών και 5 γυναικών από τη Νορβηγία. Η τοποθεσία της Βίνλαν΄ντ (της χώρας του αμπελιού), τοποθετείται κάπου ανάμεσα στη Βοστώνη και στη νέα Υόρκη.
Χίλια πεντακόσια χρόνια έπειτα από τις πρώτες λιμενικές δραστηριότητες στην Ιβηρική, ο Ναύαρχος Χριστόφορος Κολόμβος έγραφε στο ημερολόγιο του καραβιού του: "Εσαλπάραμεν ημέραν Παρασκευήν, 3ην του μηνός Αυγούστου, εν έτει Κυρίου χίλια τετρακόσια και εννενήκοντα δύο, εκ της εκβολής του λιμένος Σαλτές, πλησίον των Πάλος, εν Γαδείροις της Ισπανίας, την ογδόην πρωινήν…. Ημέρα Πέμπτη, ενδεκάτη του μηνός Οκτωβρίου: Ευρισκόμενος ο Ναύαρχος την 10ην νυκτερινήν εν τη πρύμνη, διέκρινεν λάμψιν τινά, και διεπίστωσεν μετά βεβαιότητος ότι ευρίσκετο πλησίον της ξηράς, εις μίαν νήσον των Λουκαΐων ιθαγενών, την εις το τοπικόν ιδίωμα επονομαζομένην Γουαναχανί…."
Το Νοέμβριο του 1519, ο πλοίαρχος Πάνφιλο Δε Ναρβάεθ και ο καθολικός ιερωμένος Βαρθολομαίος Δε Λας Κάσας ανακάλυψαν ένα λιμάνι σε έναν μικροσκοπικό κολπίσκο, το οποίο προστάτευαν από τους τυφώνες μία σειρά λόφων. Το λιμανάκι αυτό ανοίγει έξαφνα προς την Καραϊβική θάλασσα. Ο Ναΐσκος, (Τεμ΄πλέτε), μία μινιατούρα του αθηναϊκού Παρθενώνα, τιμά την μνήμη της ημιχιλιετούς ίδρυσης της θαλασσινής πόλης του Αγίου Χριστοφόρου της Αβάνας, της "Πύλης του Νέου Κόσμου", που διατηρεί ως σήμερα τα κειμήλια της Aναγεννησιακής της περιτοίχισης: το Κάστρο της Βασιλικής Ισχύος (Ελ Καστίγιο Δε Λα Ρεάλ Φουέρσα), το αρχαιότερο της Αμερικανικής Ηπείρου. Καρφωμένος στην είσοδο του λιμανιού, ο φάρος Ελ Μόρο (Μαυριτανός), διευκολύνει μέχρι και σήμερα τη ναυσιπλοΐα του καπνού, και της "Κουβάνικης" ζάχαρης, που ανθεί εδώ από το 1630, όταν "χτίζονταν" εκεί τα πιο εντυπωσιακά σκαριά του στόλου του Ισπανικού Στέμματος. Μαυριτανικές επιρροές διακρίνονται στα γεωμετρικά μοτίβα της αρχιτεκτονικής αυτού του "μαγικού κοχυλιού της Καραϊβικής".
Καπετάνιοι και παπάδες, αντιβασιλείς κι έμποροι ή πειρατές, όλοι έχουν χαράξει τη λαμπερή ή και την σκοταδιστική τους ύπαρξη στα παράλια (δεξιά κι αριστερά) της Αμερικής, είτε σε διεθνή λιμάνια, είτε σε μικρούς μώλους, όπως εκείνος στο Λίβινγγστον, στην ατλαντική πλευρά της Γουατεμάλας. Σ΄ αυτό το μικροσκοπικό λιμανάκι με την αποικιακή αρχιτεκτονική και τα λαϊκά Βρετανικά στοιχεία, επιζούν οι "Γκαρινάγγου, ή Γκαρίφουνα", δισέγγονα του έρωτα των Λατίνων και Σαξόνων πειρατών, που είχαν κάπου εκεί το κάστρο τους αφιερωμένο στον Άγιο Φίλιππο της Λάρα, και των κοριτσιών των Μάγιας ή των σκλάβων της μαύρης Αφρικής.
Λανθασμένοι υπολογισμοί, σαν εκείνον του Πορτογάλου Γκονσάλο Κουέλιο, που φτάνοντας στα 1502 στο Ρίο Ντε Ζανέιρο νόμιζε ότι ο πολλαπλός Κόλπος της Γουαναμπάρα ήταν ποταμός (río), ή ακόμη κι ευσεβείς πόθοι πλούτου μαζί με το θαυμασμό του ανθρώπου για τα παιχνίδια της φύσης, έδωσαν το έναυσμα για τη θεμελίωση λιμανιών που σήμερα διαχειρίζονται το παγκόσμιο εμπόριο. "Monte vi eu!" (Μόν΄τε βι έου!) αναφώνησε ένας ναυτικός από τη Γαλικία της Β.Δ. Ισπανίας, όταν -αφού είχε για πολύ καιρό περιπλεύσει τους ουρουγουανούς κάμπους- διέκρινε ένα λόφο, στου οποίου τους πρόποδες αποφάσισε να ιδρύσει το λιμάνι του Μοντεβιδέο.
Στην αντίπερα όχθη του υποτιθέμενου "Ασημένιου Ποταμού" (Ρίο Δε Λα Πλάτα), στις εκβολές των ποταμών Παρανά και Παραγουάη, είχαν εγκατασταθεί στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αι. ένα τσούρμο Ιταλών, κατατρεγμένων από τις συμφορές της Ευρώπης, οι οποίοι αναζητούσαν μια καλύτερη ζωή. Σήμερα πια, είναι το Μπουένος Άιρες ένα από τα πιο πολυσύχναστα λιμάνια της Νότιας Αμερικής, που το χαρακτηρίζει η μελωδική διάλεκτος και ο παράξενος μεσογειακός λυρισμός του τάνγκο που δακρύζει για τα βίτσια του λιμανιού….
Το Σαν Φρανσίσκο, ή "Φρίσκο", όπως το αποκαλούν οι Αμερικανοί, ήταν ήδη από τον προπερασμένο αιώνα, το λιμάνι των αντιθέσεων. Αν το παρατηρήσει κανείς από κάποιον πανύψηλο ουρανοξύστη του, θα δικαιολογήσει τη φήμη ότι "η πόλη βρίσκεται μεταξύ θάλασσας και ουρανού". Είναι αυτό το λιμάνι ένα διεθνές εκθετήριο εθνοτήτων και προϊόντων. Είναι όμως, πάνω απ΄ όλα, μία Πύλη προς την Ασία, αφού από το 1870, "η κίτρινη λαίλαπα" πασχίσει να κατατροπώσει την τεράστια αυτή έκταση. Είναι επίσης "λιμάνι των Ελλήνων", που ψάχνουν -όπως όλος ο κόσμος- ένα καλύτερο μέλλον. Αλλά είναι το Σαν Φρανσίσκο ένα λιμάνι κατ΄ εξοχήν Ισπανικό, τόσο λόγω του ονόματός του, όσο και λόγω του αγάλματος του Δον Κιχώτη, και βέβαια, λόγω των "τσικάνος" (Αμερικανο-μεξικανών) που ζουν εκεί.
Στην ίδια ακτή, στον Ειρηνικό Ωκεανό, αλλά πολύ πιο νότια, βρίσκεται το Βαλπαραϊσο, το λιμάνι που έχει κάνει πασίγνωστα τα χιλιάνικα κρασιά. Και μιλώντας για μία ακόμη φορά για τον κώνο της νοτιοαμερικανικής υποηπείρου, θα ήταν σημαντική παράλειψη να μην αναφέραμε την Ουσουάια, το μικροσκοπικό λιμάνι στη Γη του Πυρός, τη νοτιότερη πρόσβαση του ανθρώπινου γένους στον πλανήτη. Το παλιό εκείνο καταφύγιο των καταιγίδων έχει εξελιχθεί από πρωτόγονο σταθμό ανεφοδιασμού των φαλαινοθηρικών και από τόπο εξορίας Ρώσσων αναρχικών, σε σύγχρονο κέντρο οικολογικού τουρισμού, όπως άλλωστε έχει συμβεί και με τα κομψά λιμανάκια των Αντιλλών, στην Καραϊβική.
Το επιφανέστερο παράδειγμα λιμανιού σε λιμνοθάλασσα είναι αυτό του Μαρακάιμπο. Ο Αμέρικο Βεσπούκιο είχε σχηματίσει τη λανθασμένη ιδέα ότι οι πασσαλόπηκτες καλύβες των ιθαγενών έμοιαζαν με τα μέγαρα των ευγενών της αγαπημένης του Βενετίας, και γι αυτόν το λόγο, έδωσε το όνομά της στη Βενεζουέλα (Μικρή Βενετία). Οι "μαραμπίνος", όπως λέγονται οι κάτοικοι, ασχολούνται με την εξαγωγή πετρελαίου, και κακάο.
Το Μανάους, στην καρδιά του Αμαζονίου, εκεί όπου ο Ρίο Νέγγρο συναντά το Σολιμόις, είναι το παραδεισιακό λιμάνι της νοτιοαμερικανικής αγοράς αφορολόγητων, και δίκαια φέρει το όνομα "Ελ Δοράδο του Καουτσούκ".
Το Κανάλι του Παναμά είναι ένα από τα θαύματα της μηχανικής, και ενώνει το λιμάνι Μπαλμπόα της Καραϊβικής, κοντά στην Παναμαϊκή πρωτεύουσα, με το Κολόν, το λιμάνι του Ειρηνικού, τα οποία χωρίζονται από μία ορεινή έκταση 80 χιλιομέτρων. Στα 1992, 12.600 υπερωκεάνια είχαν περάσει από 'κεί. Τα διεθνή πλοία κατασκευάζονται πάντα σύμφωνα με τις διαστάσεις αυτού του καναλιού, του οποίου οι δεξαμενές έχουν μήκος 305 μέτρα και πλάτος 33,5μ. Διαθέτει τρείς διπλές δεξαμενές: τη Μιραφλόρες, και το Πέδρο-Μιγγέλ, στην πλευρά του Ειρηνικού, και το Γκατούν στον Ατλαντικό. Τα καράβια διασχίζουν τη μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη στον κόσμο, που επίσης ονομάζεται Γκατούν, και την Κουλέμπρα (Φίδι), έναν ισθμό μήκους 14 χιλιομέτρων. Τα τέλη που πληρώνουν οι ναυτιλιακές εταιρείες για το δικαίωμα χρήσης των υπηρεσιών του Καναλιού, αποτελούν την κύρια πηγή εισοδήματος του Παναμά.
Κλείνοντας αυτήν τη σύντομη αναφορά στα πολιτισμικά λιμάνια της Αμερικανικής ηπείρου, δεν θα παραλείψουμε να αναφέρουμε, last but not least, το λιμάνι της "Βίγια Ρίκα Δε Λα Βέρα Κρους" (Βερακρούζ), που ενώ παλαιότερα είχε τρομακτική φήμη για την επικίνδυνα ρηχή του λιμνοθάλασσα και τις επιδημίες κίτρινου πυρετού και ελονοσίας, αποτελεί σήμερα το ζωτικότερο σημείο επικοινωνίας του κόσμου ολόκληρου με τη Μεξικανική Δημοκρατία. Είναι κι αυτό ένα ακόμη κατόρθωμα της ανθρώπινης παρέμβασης στη Φύση….
Σύμφωνα με τον Στράβωνα, τον Έλληνα γεωγράφο του 1ου αι. μ.Χ., "Η κλεινή Ταρτησσός είναι μία λαμπρή πόλη της Ιβηρίας, που παίρνει το όνομά της από τον ποταμό Βαίτη, τον "Αργυρούν", ο οποίος λέγεται επίσης Ταρτησσός. Αυτός ο ποταμός πηγάζει από την Κελτιβηρία και έχει μεταλλεία ασημιού, κασσίτερου, χρυσού και χαλκού. Οι κάτοικοι διέθεταν γραπτά χρονικά της ιστορίας τους, ποίηση και έμμετρη νομοθεσία σε 6.000 στίχους, και διατηρούσαν στενές σχέσεις με τους Έλληνες", των οποίων τα λιμάνια στην Ιβηρική διατηρούν μέχρι και σήμερα τα αρχαία τους ονόματα, όπως: Εμπορείον (Εμ΄πούριες στα Καταλανικά) και Ολυσιπών (Λισαβώνα), το διπλό -θαλάσσιο και ποτάμιο- λιμάνι του Τάγου, που φέρει το όνομα του Οδυσσέα.
Οι Φοίνικες, αρχαίος λαός της ανατολικής Μεσογείου, ίδρυσαν λιμάνια σημαντικά για την ιστορική εξέλιξη, όπως ήταν η Καρχηδόνα (της Τυνησίας), που έδωσε το όνομά της στην Καρθαγένη της Ισπανίας, η οποία, ως μητρόπολη, το κληροδότησε όνομα στην αποικία της, την Καρταχένα των Δυτικών Ινδιών, το λιμάνι της Κολομβίας που στις υδάτινες φλέβες του ρέει το διαπολιτισμικό άρωμα των μιγάδων, του πετρελαίου, των σμαραγδιών και του καφέ.
Τέσσερεις αιώνες πριν από το ιστορικό γεγονός που έδωσε αφορμή ύπαρξης στην Ημέρα της Φυλής (Día de la Raza), κάποιος Θόρφιν Καρλσέκνι, Βίκινγκ του 11ου αι. μ.Χ., εγκαταστάθηκε στην Αμερική μαζί μ΄ ένα πλήρωμα 60 ανδρών και 5 γυναικών από τη Νορβηγία. Η τοποθεσία της Βίνλαν΄ντ (της χώρας του αμπελιού), τοποθετείται κάπου ανάμεσα στη Βοστώνη και στη νέα Υόρκη.
Χίλια πεντακόσια χρόνια έπειτα από τις πρώτες λιμενικές δραστηριότητες στην Ιβηρική, ο Ναύαρχος Χριστόφορος Κολόμβος έγραφε στο ημερολόγιο του καραβιού του: "Εσαλπάραμεν ημέραν Παρασκευήν, 3ην του μηνός Αυγούστου, εν έτει Κυρίου χίλια τετρακόσια και εννενήκοντα δύο, εκ της εκβολής του λιμένος Σαλτές, πλησίον των Πάλος, εν Γαδείροις της Ισπανίας, την ογδόην πρωινήν…. Ημέρα Πέμπτη, ενδεκάτη του μηνός Οκτωβρίου: Ευρισκόμενος ο Ναύαρχος την 10ην νυκτερινήν εν τη πρύμνη, διέκρινεν λάμψιν τινά, και διεπίστωσεν μετά βεβαιότητος ότι ευρίσκετο πλησίον της ξηράς, εις μίαν νήσον των Λουκαΐων ιθαγενών, την εις το τοπικόν ιδίωμα επονομαζομένην Γουαναχανί…."
Το Νοέμβριο του 1519, ο πλοίαρχος Πάνφιλο Δε Ναρβάεθ και ο καθολικός ιερωμένος Βαρθολομαίος Δε Λας Κάσας ανακάλυψαν ένα λιμάνι σε έναν μικροσκοπικό κολπίσκο, το οποίο προστάτευαν από τους τυφώνες μία σειρά λόφων. Το λιμανάκι αυτό ανοίγει έξαφνα προς την Καραϊβική θάλασσα. Ο Ναΐσκος, (Τεμ΄πλέτε), μία μινιατούρα του αθηναϊκού Παρθενώνα, τιμά την μνήμη της ημιχιλιετούς ίδρυσης της θαλασσινής πόλης του Αγίου Χριστοφόρου της Αβάνας, της "Πύλης του Νέου Κόσμου", που διατηρεί ως σήμερα τα κειμήλια της Aναγεννησιακής της περιτοίχισης: το Κάστρο της Βασιλικής Ισχύος (Ελ Καστίγιο Δε Λα Ρεάλ Φουέρσα), το αρχαιότερο της Αμερικανικής Ηπείρου. Καρφωμένος στην είσοδο του λιμανιού, ο φάρος Ελ Μόρο (Μαυριτανός), διευκολύνει μέχρι και σήμερα τη ναυσιπλοΐα του καπνού, και της "Κουβάνικης" ζάχαρης, που ανθεί εδώ από το 1630, όταν "χτίζονταν" εκεί τα πιο εντυπωσιακά σκαριά του στόλου του Ισπανικού Στέμματος. Μαυριτανικές επιρροές διακρίνονται στα γεωμετρικά μοτίβα της αρχιτεκτονικής αυτού του "μαγικού κοχυλιού της Καραϊβικής".
Καπετάνιοι και παπάδες, αντιβασιλείς κι έμποροι ή πειρατές, όλοι έχουν χαράξει τη λαμπερή ή και την σκοταδιστική τους ύπαρξη στα παράλια (δεξιά κι αριστερά) της Αμερικής, είτε σε διεθνή λιμάνια, είτε σε μικρούς μώλους, όπως εκείνος στο Λίβινγγστον, στην ατλαντική πλευρά της Γουατεμάλας. Σ΄ αυτό το μικροσκοπικό λιμανάκι με την αποικιακή αρχιτεκτονική και τα λαϊκά Βρετανικά στοιχεία, επιζούν οι "Γκαρινάγγου, ή Γκαρίφουνα", δισέγγονα του έρωτα των Λατίνων και Σαξόνων πειρατών, που είχαν κάπου εκεί το κάστρο τους αφιερωμένο στον Άγιο Φίλιππο της Λάρα, και των κοριτσιών των Μάγιας ή των σκλάβων της μαύρης Αφρικής.
Λανθασμένοι υπολογισμοί, σαν εκείνον του Πορτογάλου Γκονσάλο Κουέλιο, που φτάνοντας στα 1502 στο Ρίο Ντε Ζανέιρο νόμιζε ότι ο πολλαπλός Κόλπος της Γουαναμπάρα ήταν ποταμός (río), ή ακόμη κι ευσεβείς πόθοι πλούτου μαζί με το θαυμασμό του ανθρώπου για τα παιχνίδια της φύσης, έδωσαν το έναυσμα για τη θεμελίωση λιμανιών που σήμερα διαχειρίζονται το παγκόσμιο εμπόριο. "Monte vi eu!" (Μόν΄τε βι έου!) αναφώνησε ένας ναυτικός από τη Γαλικία της Β.Δ. Ισπανίας, όταν -αφού είχε για πολύ καιρό περιπλεύσει τους ουρουγουανούς κάμπους- διέκρινε ένα λόφο, στου οποίου τους πρόποδες αποφάσισε να ιδρύσει το λιμάνι του Μοντεβιδέο.
Στην αντίπερα όχθη του υποτιθέμενου "Ασημένιου Ποταμού" (Ρίο Δε Λα Πλάτα), στις εκβολές των ποταμών Παρανά και Παραγουάη, είχαν εγκατασταθεί στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αι. ένα τσούρμο Ιταλών, κατατρεγμένων από τις συμφορές της Ευρώπης, οι οποίοι αναζητούσαν μια καλύτερη ζωή. Σήμερα πια, είναι το Μπουένος Άιρες ένα από τα πιο πολυσύχναστα λιμάνια της Νότιας Αμερικής, που το χαρακτηρίζει η μελωδική διάλεκτος και ο παράξενος μεσογειακός λυρισμός του τάνγκο που δακρύζει για τα βίτσια του λιμανιού….
Το Σαν Φρανσίσκο, ή "Φρίσκο", όπως το αποκαλούν οι Αμερικανοί, ήταν ήδη από τον προπερασμένο αιώνα, το λιμάνι των αντιθέσεων. Αν το παρατηρήσει κανείς από κάποιον πανύψηλο ουρανοξύστη του, θα δικαιολογήσει τη φήμη ότι "η πόλη βρίσκεται μεταξύ θάλασσας και ουρανού". Είναι αυτό το λιμάνι ένα διεθνές εκθετήριο εθνοτήτων και προϊόντων. Είναι όμως, πάνω απ΄ όλα, μία Πύλη προς την Ασία, αφού από το 1870, "η κίτρινη λαίλαπα" πασχίσει να κατατροπώσει την τεράστια αυτή έκταση. Είναι επίσης "λιμάνι των Ελλήνων", που ψάχνουν -όπως όλος ο κόσμος- ένα καλύτερο μέλλον. Αλλά είναι το Σαν Φρανσίσκο ένα λιμάνι κατ΄ εξοχήν Ισπανικό, τόσο λόγω του ονόματός του, όσο και λόγω του αγάλματος του Δον Κιχώτη, και βέβαια, λόγω των "τσικάνος" (Αμερικανο-μεξικανών) που ζουν εκεί.
Στην ίδια ακτή, στον Ειρηνικό Ωκεανό, αλλά πολύ πιο νότια, βρίσκεται το Βαλπαραϊσο, το λιμάνι που έχει κάνει πασίγνωστα τα χιλιάνικα κρασιά. Και μιλώντας για μία ακόμη φορά για τον κώνο της νοτιοαμερικανικής υποηπείρου, θα ήταν σημαντική παράλειψη να μην αναφέραμε την Ουσουάια, το μικροσκοπικό λιμάνι στη Γη του Πυρός, τη νοτιότερη πρόσβαση του ανθρώπινου γένους στον πλανήτη. Το παλιό εκείνο καταφύγιο των καταιγίδων έχει εξελιχθεί από πρωτόγονο σταθμό ανεφοδιασμού των φαλαινοθηρικών και από τόπο εξορίας Ρώσσων αναρχικών, σε σύγχρονο κέντρο οικολογικού τουρισμού, όπως άλλωστε έχει συμβεί και με τα κομψά λιμανάκια των Αντιλλών, στην Καραϊβική.
Το επιφανέστερο παράδειγμα λιμανιού σε λιμνοθάλασσα είναι αυτό του Μαρακάιμπο. Ο Αμέρικο Βεσπούκιο είχε σχηματίσει τη λανθασμένη ιδέα ότι οι πασσαλόπηκτες καλύβες των ιθαγενών έμοιαζαν με τα μέγαρα των ευγενών της αγαπημένης του Βενετίας, και γι αυτόν το λόγο, έδωσε το όνομά της στη Βενεζουέλα (Μικρή Βενετία). Οι "μαραμπίνος", όπως λέγονται οι κάτοικοι, ασχολούνται με την εξαγωγή πετρελαίου, και κακάο.
Το Μανάους, στην καρδιά του Αμαζονίου, εκεί όπου ο Ρίο Νέγγρο συναντά το Σολιμόις, είναι το παραδεισιακό λιμάνι της νοτιοαμερικανικής αγοράς αφορολόγητων, και δίκαια φέρει το όνομα "Ελ Δοράδο του Καουτσούκ".
Το Κανάλι του Παναμά είναι ένα από τα θαύματα της μηχανικής, και ενώνει το λιμάνι Μπαλμπόα της Καραϊβικής, κοντά στην Παναμαϊκή πρωτεύουσα, με το Κολόν, το λιμάνι του Ειρηνικού, τα οποία χωρίζονται από μία ορεινή έκταση 80 χιλιομέτρων. Στα 1992, 12.600 υπερωκεάνια είχαν περάσει από 'κεί. Τα διεθνή πλοία κατασκευάζονται πάντα σύμφωνα με τις διαστάσεις αυτού του καναλιού, του οποίου οι δεξαμενές έχουν μήκος 305 μέτρα και πλάτος 33,5μ. Διαθέτει τρείς διπλές δεξαμενές: τη Μιραφλόρες, και το Πέδρο-Μιγγέλ, στην πλευρά του Ειρηνικού, και το Γκατούν στον Ατλαντικό. Τα καράβια διασχίζουν τη μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη στον κόσμο, που επίσης ονομάζεται Γκατούν, και την Κουλέμπρα (Φίδι), έναν ισθμό μήκους 14 χιλιομέτρων. Τα τέλη που πληρώνουν οι ναυτιλιακές εταιρείες για το δικαίωμα χρήσης των υπηρεσιών του Καναλιού, αποτελούν την κύρια πηγή εισοδήματος του Παναμά.
Κλείνοντας αυτήν τη σύντομη αναφορά στα πολιτισμικά λιμάνια της Αμερικανικής ηπείρου, δεν θα παραλείψουμε να αναφέρουμε, last but not least, το λιμάνι της "Βίγια Ρίκα Δε Λα Βέρα Κρους" (Βερακρούζ), που ενώ παλαιότερα είχε τρομακτική φήμη για την επικίνδυνα ρηχή του λιμνοθάλασσα και τις επιδημίες κίτρινου πυρετού και ελονοσίας, αποτελεί σήμερα το ζωτικότερο σημείο επικοινωνίας του κόσμου ολόκληρου με τη Μεξικανική Δημοκρατία. Είναι κι αυτό ένα ακόμη κατόρθωμα της ανθρώπινης παρέμβασης στη Φύση….