Θεοί από τα βουνά
Η θρησκεία των Ίνκας ήταν ένα αμάλγαμα από νατουριστικές λατρείες, πρωτόλειο φετιχισμό, ανιμιστικές πεποιθήσεις, θεολογικές εξάρσεις και τελετές πολύπλευρες κι εκλεπτυσμένες, με έντονα μαγικά και μαντικά στοιχεία. Ήταν, λοιπόν, ένα θρήσκευμα "κατ΄ εικόνα και ομοίωσιν" ενός Κράτους, όπου οι αρχαϊκές κοινωνικές και οικονομικές δομές ενσωματώνονταν σ΄ ένα ορθολογιστικό διοικητικό σύστημα, και όπου οι πιο διαφορετικοί πολιτισμοί έτειναν να συγχωνευτούν.
Μετά από την ηλιακή θεότητα Ίν΄τι, και το Δημιουργό Βιρακ΄ότσα, το πιο τιμημένο πνεύμα ήταν ο Ίν΄τι Ιλλιάπα -ο Κεραυνός, ο Κύριος του Χαλαζιού και της Βροχής. Ήταν οπλισμένος μ΄ ένα ρόπαλο και μία σφενδόνη, που ο ξερός ήχος της γινόταν αντιληπτός σαν το μπουμπουνητό της καταιγίδας. Εάν κάποιος γλίτωνε απ΄ το θανατερό χτύπημά του, έπαιρνε δογματικά το αξίωμα του σαμάνου. Οι πιστοί του απηύθυναν ικεσίες πάνω στις κορυφές των ιερών βουνών -όπως το Ίν΄τι Ιλλιμάνι (Λα Παζ, Βολιβία), και του προσέφεραν θυσίες από δίχρωμα λιάμας όταν η ξηρασία απειλούσε τις σοδειές τους. Ο πιο φημισμένος ναός του βρισκόταν στο σύμπλεγμα Κ΄ορικάν΄τσα -το Χρυσό Περίβολο- του Κούσκο (Περού). Τα σύμβολά του ήταν εκτεθειμένα στη Γουακάυπάτα -τη Μεγάλη Πλατεία της Πρωτεύουσας, ενώ ένα ομοίωμά του μεταφερόταν, όπως και ο Ίνκα, πάνω σ΄ ένα χρυσοποίκιλτο παλανκίνο, σύμφωνα με τον Γκαρσιλάσο δε λα Βέγα.
Η επίσημη θρησκεία του Ταγουάν΄τινσούγιου -της Πανανδικής Αυτοκρατορίας- ξεχώριζε από τη λαϊκή πίστη. Οι θεολογικές ανησυχίες των φερόντων τη βασιλική μασκαπάιτσα, και του ιερατείου, παρέμειναν ξένες προς την αγροτική τάξη.
Μετά από την ηλιακή θεότητα Ίν΄τι, και το Δημιουργό Βιρακ΄ότσα, το πιο τιμημένο πνεύμα ήταν ο Ίν΄τι Ιλλιάπα -ο Κεραυνός, ο Κύριος του Χαλαζιού και της Βροχής. Ήταν οπλισμένος μ΄ ένα ρόπαλο και μία σφενδόνη, που ο ξερός ήχος της γινόταν αντιληπτός σαν το μπουμπουνητό της καταιγίδας. Εάν κάποιος γλίτωνε απ΄ το θανατερό χτύπημά του, έπαιρνε δογματικά το αξίωμα του σαμάνου. Οι πιστοί του απηύθυναν ικεσίες πάνω στις κορυφές των ιερών βουνών -όπως το Ίν΄τι Ιλλιμάνι (Λα Παζ, Βολιβία), και του προσέφεραν θυσίες από δίχρωμα λιάμας όταν η ξηρασία απειλούσε τις σοδειές τους. Ο πιο φημισμένος ναός του βρισκόταν στο σύμπλεγμα Κ΄ορικάν΄τσα -το Χρυσό Περίβολο- του Κούσκο (Περού). Τα σύμβολά του ήταν εκτεθειμένα στη Γουακάυπάτα -τη Μεγάλη Πλατεία της Πρωτεύουσας, ενώ ένα ομοίωμά του μεταφερόταν, όπως και ο Ίνκα, πάνω σ΄ ένα χρυσοποίκιλτο παλανκίνο, σύμφωνα με τον Γκαρσιλάσο δε λα Βέγα.
Η επίσημη θρησκεία του Ταγουάν΄τινσούγιου -της Πανανδικής Αυτοκρατορίας- ξεχώριζε από τη λαϊκή πίστη. Οι θεολογικές ανησυχίες των φερόντων τη βασιλική μασκαπάιτσα, και του ιερατείου, παρέμειναν ξένες προς την αγροτική τάξη.