Μα, δεν υπάρχει, άραγε, άλλλη άποψη
για τη σεξουαλικότητα;
Στο «Δυτικό» κόσμο, εάν ένας νέος άνδρας θέλει να υπονοήσει ότι διαθέτει μεγάλο γεννητικό όργανο, τότε, υποσυνείδητα, αγοράζει πάση θυσία ένα ακριβό σπορ αυτοκίνητο, για να κάνει φιγούρα στις γυναίκες. Στην κοινωνία των ιθαγενών Τουμάκο (tumaco) της Κολομβίας, αυτοί οι άνδρες ζητούσαν από τον αγγειοπλάστη του χωριού να τους φτιάξει έναν υπερτροφικό φαλλό.
Στην ίδια περιοχή, η φιλοξενία προσφερόταν μαζί με τις σεξουαλικές υπηρεσίες της συζύγου στον προσκεκλημένο. Αυτό, ίσως να μας θυμίσει το γνωστό έθιμο των Εσκιμώων (Inuit) του Αρκτικού Κύκλου.
Οι Ταϊρόνα (tairona), η προκολομβιανή φυλή χρυσοχόων της Κολομβίας, απέφευγαν να κάνουν έρωτα το βράδυ, από φόβο μήπως γεννηθούν τα παιδιά τους τυφλά. Έτσι, οι ινδιάνες στόλιζαν τα μαλλιά τους με περιδέραια από ζωντανές πυγολαμπίδες, έτσι ώστε η ερωτική τους καλύβα να φωτίζεται ρομαντικά…
☼☼☼
Αυτά συνέβαιναν στην αμερικανική ήπειρο, μέχρι που ήρθαν οι Ισπανοί κι έστησαν την πυρά της Ιερής τους Εξέτασης, για να… «εξαγνίσουν» το «θανάσιμο και δαιμονικό αμάρτημα των ερωτικών συνευρέσεων και να μετατρέψουν την ελευθερία του σεξουαλικού προσανατολισμού σε ομοφοβία και μετέπειτα σε ρατσισμό. Το έτος 1513, ο κατακτητής Βάσκο Νούνιες Μπαλμπόα (Vasco Núñez Balboa, 1474-1519), συνάντησε στον Παναμά μία ομάδα ομοφυλόφιλων ιθαγενών, από τους οποίους συνέλαβε τους σαράντα και τους παρέδωσε σε μία αγέλη άγριων σκύλων για να τους κατασπαράξουν. Κατόπιν, ζήτησε να του φτιάξουν μία γκραβούρα του γεγονότος, την οποία ανάρτησε σε εμφανές σημείο, ως μέτρο εκφοβισμού.
Παρ’ όλα αυτά, ένα από τα προϊόντα που εισήχθησαν στην Ευρώπη μετά την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου, ήταν η σύφιλη (treponematosis americana) –η σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια του βακτηριδίου treponema pallidum- που οδηγεί τον άνθρωπο στην τρέλα. Εκεί πήρε μορφή αστικής επιδημίας και ήταν πολλοί εκείνοι που αναθεμάτισαν την εκδίκηση της Αμερικής προς τους κατακτητές της.
☼☼☼
Οι ινδιάνικες κοινωνίες δεν ήταν ειδυλλιακές, όμως η βία και η σεξουαλική κακοποίηση των γυναικών και των ανηλίκων δεν αποτελούσαν ενδημικές κοινωνικές ασθένειες, όπως συμβαίνει σήμερα στη «δυτικοποιημένη και Καθολική»Λατινική Αμερική.
Το χριστιανικό πρότυπο του Θεού-Πατέρα και του Θεανθρώπου χωρίς σεξουαλική ή ερωτική σύντροφο καταρρίπτεται από τα Γνωστικά Ευαγγέλια, σύμφωνα με τα οποία, ο Ιησούς είχε ερωτική/σεξουαλική σχέση εκτός γάμου με τη Μαρία τη Μαγδαληνή. Βέβαια, αυτά τα «ιερά» κείμενα καταδικάστηκαν σε «ανίερα» από τους υποκριτές του κλήρου, οι οποίοι μοιράζουν αβέρτα τα συγχωροχάρτια τους στους ομοίους τους, που βιάζουν παιδικές ψυχές πίσω από την Αγία Τράπεζα.
«Πάν’ εκείνες οι «παλιές καλές εποχές», που στα σαράντα επτά του, με το ιερατικό του Σχήμα και την απαγόρευση γάμου, που διέπει τους Καθολικούς ιερωμένους, είχε κάνει με τη Balsa, την ινδιάνα, το εξώγαμο, τη Soleida. Ήταν στο σκοτεινό, μπαρόκ εξομολογητήριο του Καθεδρικού με τ’ αγγελάκια με τα μαύρα πρόσωπα που υποβάλλουν τα πονεμένα συναισθήματα σε επιθανάτια αγωνία μες το ιερό τοπίο με τα υπερβολικά περίπλοκα φυτικά μοτίβα –καλλιτεχνική έκφραση μίας καταπιεσμένης libido- όταν η τριαντάρα γόησσα, η μάγισσα, είχε πάει ν’ αλαφρώσει το εσώψυχό της. (Είχε κι εκείνη αμαρτίες που θα γίνονταν οι αλυσίδες της στην Κόλαση: δεν ξεχνούσε την κόρη της τη Dora, που πριν από καμιά δεκαετία, την είχε πουλήσει –πεντάχρονο αγγελούδι- στον Juan Mercedes Matamoros, «τον Αξιοσέβαστο Κύριο Και Ιδιοκτήτη Της HaciendaLaEsperanza» για ένα χρυσό δαχτυλίδι, για μια χούφτα χαρτονομίσματα για τον μπεκρούλιακα τον άντρα της.Κουβαλούσε όμως, εδώ και μιάμιση δεκαετία, και τον δικό της το Σταυρό, από τότε που μόλις δεκαπεντάχρονη κοπελίτσα είχε αποκτήσει τα δίδυμά της τη Dora-τη-Τρελή και τον Eliézer-Τη-Δεσποινιδούλα, όταν την είχε βιάσει ο πατριός της.)
[…]
Η σκέψη τού ανθρώπου στη Λατινική Αμερική βρίσκεται πέρα από κάθε πρόσβαση στη λογική. Το “δις εξαμαρτείν” καθοδηγεί την καθημερινότητα. Και το “τρις εξαμαρτείν”, και το “πολλάκις”. Στα 1988, ο DonBeto συνεχίζει να παρακολουθεί τις ερωτικές στιγμές όσων ζευγαριών πέσουν στα δίχτυα του, και τις αναπαριστά μανιοκαταθλιπτικά –ανίκανος πλέον να τις πραγματοποιήσει- ξεφυσώντας σαν τέρας της Αποκαλύψεως και σκοτώνοντας με την στυγνή, κυνική, στυγερή ερεθισμένη ματιά του ψυχές παιδικές, με όνειρα που θα μεταμορφωθούν σε φόβο, ψυχρότητα και βραδυψυχισμό. Είναι το μόνο που μπορεί να κάνει πια.
Όμως ο φόβος και η ανοησία, δεν αφήνουν περιθώρια άμυνας. Αντί γι’ αυτήν υπάρχει η εκδίκηση της μαγείας. Φόβος του αίματος. Του αίματος από τις ανθρωποθυσίες των Αζτέκων και των Μάγιας. Ανοησία της πίστης, της παγανιστικής ή και της Καθολικής. Και φόβος του κατακτητικού σπαθιού των Ισπανών. Ανοησία της Μαγείας. Φόβος του Σταυρού των Ιησουϊτών, που μοιάζει με λαβή σπαθιού των Ισπανών κατακτητών. Ανοησία του αναλφαβητισμού, της απαγόρευσης σεξουαλικής προφύλαξης από πλευράς της Εκκλησίας, του λαϊκίστικου πολιτικού λόγου και της απόλυτης συσσώρευσης του πλούτου στα χέρια του ενός και της μικρής παρέας του. Φόβος της Δικτατορίας των όπλων και της λογοκρισίας.
Τέτοιες φοβίες δεν επέτρεπαν ούτε στα πεντάχρονα κοριτσάκια των Νικαραγουανών προσφύγων στη FincaRecreo, το μικρό κτήμα όπου δούλευαν παράνομα, να πιστέψουν τη συνομήλική τους τη Soraya [του ποταμού], όταν με αναφιλητά τους φανέρωσε ένα από τα μυστικά της. Το πιο καρκινικό: «…και χω(ρ)ίς να λέει τ’ ακα(τα)λαβίστικά του, Τ’-Α(ρ)χαία-της-Μητέ(ρ)ας-Μας-Της-Εκκλησίας, που ούτε η μαμά καταλαβαίνει, ο Παππούς-Ο-Beto-Ο-Άντ(ρ)ας-της-Γιαγιάς-Της-Balsa-Της-ΜμÁΑΑγισσαςτηςινδιάνας, που είναι Παπάς-(Πα)Πα(να)γιώτατος, λέει η μαμά η (R)osa, με πονάει, δεν τον αγαπώ, γιατί έχει μεγάλα χέ(ρ)ια με κάτι δάχτυλα τόόόσο μεγάλα (κι ανοίγει τα χεράκια της σε μεγάλη, αγκαλιά), και με κοιτάει σαν τους ταύ(ρ)ους που αγ(ρ)ιεύει με το μαστίγιό του ο Alex-Της-Θείας-Γιαγιάς-Soleida, με κάτι μάτια τόσο κόοοκκινα, κόκκινα, κόκκινα και α(να)στενάζει σα να πονάει αλλά δεν πονάει εκείνος και με χαϊδεύει, αλλά εμένα με πονάει το πουλάκι μου όταν βάζει το δάχτυλό του μέσα και φοβάμαι όταν με κοιτάει και δεν μιλάει και με πονάει και (σ)έλω να κάνω εμετό όταν με βάζει να πιάνω το πουλάκι του που είναι μεγάλο και με φοβίζει γιατί έχει τ(ρ)ίχες και σιχαίνομαι όταν τα χε(ρ)άκια μου μένουν β(ρ)εμένα και τότε πάω στο ποτάμι να πλυθώ γιατί είναι σαν το γάλα που πίνουν Τα-Μυ(ρ)μήγικα-της-TuleVieja, που ‘ναι φάντασμα. Αλλά η μαμά η (R)osa δε με πιστεύει και η Γιαγιά-Η-Balsa λέει ότι θα με κάψει ο Θεός άμα λέω τέτοια κακά π(ρ)άματα.» Ούτε και τα κοριτσάκια των Νικαραγουανών προσφύγων της έδωσαν σημασία.
Είναι το δέος της συγχώρησης που διαιωνίζει αυτές τις συνθήκες στη Λατινική Αμερική. Ο Hume θα έλεγε ότι σ’ αυτόν τον τόπο ο άνθρωπος δεν είναι ένας κατώτερος θεός, αλλά, κατά κάποιον τρόπο, ένα ανώτερο ζώο. Έτσι, λοιπόν, κάποιες ψυχές ακόμα σέρνονται. Καταδικασμένες από την παιδική κατάρα. Να μην μπορούν να πεθάνουν εν ειρήνη. Persaeculasaeculorum. Amén.»
(Απόσπασμα από: Ημερολόγια Ταξιδιών σε φύλλα μπανανιάς, (ιστορικό μυθιστόρημα), Ηλίας Ταμπουράκης, Εκδ. Ροές, Αθήνα, 2007.)
Και σήμερα, ακόμη, έξω από τις εκκκλησίες, στις πλατείες των λατινοαμερικάνικων χωριών, όταν οι γυναίκες χορεύουν στις γιορτές, ανεμίζουν τις φαρδιές τους φούστες, συμβολίζοντας έτσι τη σεξουαλική τους δυναμικότητα. Το ίδιο δείχνουν και οι άνδρες, όταν χτυπούν τα παπούτσια τους με μανία στις ξύλινες εξέδρες. Zapateado το λένε εδώ. Το τελευταίο βήμα του χορού βρίσκει το ζευγάρι σφιχταγκαλιασμένο, σε μία ένωση σωματική, ψυχική (;), ερωτική, σεξουαλική…
Σήμερα, λοιπόν, στις χώρες αυτές, και μάλιστα σε όσες η οικονομική ανάπτυξη βρίσκεται ακόμη μακριά, -όπως στη Νικαράγουα, ή στην Ονδούρα-η ομοφοβία και τα άλλα σεξουαλικά προβλήματα είναι ακόμη βαθειά ριζωμένα στην κοινωνία. Συγκεκριμένα στη Νικαράγουα, η ομοφυλοφιλία μέχρι πρόσφατα τιμωρείτο με 1 - 3 χρόνια φυλάκισης. Στην Κούβα της δεκαετίας του 1960, η ποινή επέσυρε «κοινωνική αναμόρφωση» σε στρατόπεδα εργασίας. Και όμως· κινηματογραφικές ταινίες, όπως η κουβανέζικη «Φράουλα και Σοκολάτα» (Fresa y chocolate, 1994, των Juan Carlos Tabio & Tomás Gutiérrez Alea) και σύγχρονα τραγούδια, σαν το «El gran varón» (Το σπουδαίο αγόρι, του Πορτορρικανού Willie Colón (Γουίλλι Κολόν), μιλούν για την υποκριτική κοινωνική απόρριψη του σεξουαλικού προσανατολισμού. Πάντως, το 2009, ψηφίστηκε στο Μεξικό σχετικός νόμος για αυτό το θέμα, ενώ ο σεξουαλικός τουρισμός στη Λατινική Αμερική παίρνει και δίνει.
Σήμερα, πλέον, η νέα γενιά είναι ανοιχτή στη σεξουαλικότητα. Είναι, επομένως αναγκαίο, εμείς οι ενήλικοι να βοηθήσουμε τους νέους της Λατινικής Αμερικής να αναπτυχθούν και να γίνουν σεξουαλικά δημοκρατικοί.
Στην ίδια περιοχή, η φιλοξενία προσφερόταν μαζί με τις σεξουαλικές υπηρεσίες της συζύγου στον προσκεκλημένο. Αυτό, ίσως να μας θυμίσει το γνωστό έθιμο των Εσκιμώων (Inuit) του Αρκτικού Κύκλου.
Οι Ταϊρόνα (tairona), η προκολομβιανή φυλή χρυσοχόων της Κολομβίας, απέφευγαν να κάνουν έρωτα το βράδυ, από φόβο μήπως γεννηθούν τα παιδιά τους τυφλά. Έτσι, οι ινδιάνες στόλιζαν τα μαλλιά τους με περιδέραια από ζωντανές πυγολαμπίδες, έτσι ώστε η ερωτική τους καλύβα να φωτίζεται ρομαντικά…
☼☼☼
Αυτά συνέβαιναν στην αμερικανική ήπειρο, μέχρι που ήρθαν οι Ισπανοί κι έστησαν την πυρά της Ιερής τους Εξέτασης, για να… «εξαγνίσουν» το «θανάσιμο και δαιμονικό αμάρτημα των ερωτικών συνευρέσεων και να μετατρέψουν την ελευθερία του σεξουαλικού προσανατολισμού σε ομοφοβία και μετέπειτα σε ρατσισμό. Το έτος 1513, ο κατακτητής Βάσκο Νούνιες Μπαλμπόα (Vasco Núñez Balboa, 1474-1519), συνάντησε στον Παναμά μία ομάδα ομοφυλόφιλων ιθαγενών, από τους οποίους συνέλαβε τους σαράντα και τους παρέδωσε σε μία αγέλη άγριων σκύλων για να τους κατασπαράξουν. Κατόπιν, ζήτησε να του φτιάξουν μία γκραβούρα του γεγονότος, την οποία ανάρτησε σε εμφανές σημείο, ως μέτρο εκφοβισμού.
Παρ’ όλα αυτά, ένα από τα προϊόντα που εισήχθησαν στην Ευρώπη μετά την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου, ήταν η σύφιλη (treponematosis americana) –η σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια του βακτηριδίου treponema pallidum- που οδηγεί τον άνθρωπο στην τρέλα. Εκεί πήρε μορφή αστικής επιδημίας και ήταν πολλοί εκείνοι που αναθεμάτισαν την εκδίκηση της Αμερικής προς τους κατακτητές της.
☼☼☼
Οι ινδιάνικες κοινωνίες δεν ήταν ειδυλλιακές, όμως η βία και η σεξουαλική κακοποίηση των γυναικών και των ανηλίκων δεν αποτελούσαν ενδημικές κοινωνικές ασθένειες, όπως συμβαίνει σήμερα στη «δυτικοποιημένη και Καθολική»Λατινική Αμερική.
Το χριστιανικό πρότυπο του Θεού-Πατέρα και του Θεανθρώπου χωρίς σεξουαλική ή ερωτική σύντροφο καταρρίπτεται από τα Γνωστικά Ευαγγέλια, σύμφωνα με τα οποία, ο Ιησούς είχε ερωτική/σεξουαλική σχέση εκτός γάμου με τη Μαρία τη Μαγδαληνή. Βέβαια, αυτά τα «ιερά» κείμενα καταδικάστηκαν σε «ανίερα» από τους υποκριτές του κλήρου, οι οποίοι μοιράζουν αβέρτα τα συγχωροχάρτια τους στους ομοίους τους, που βιάζουν παιδικές ψυχές πίσω από την Αγία Τράπεζα.
«Πάν’ εκείνες οι «παλιές καλές εποχές», που στα σαράντα επτά του, με το ιερατικό του Σχήμα και την απαγόρευση γάμου, που διέπει τους Καθολικούς ιερωμένους, είχε κάνει με τη Balsa, την ινδιάνα, το εξώγαμο, τη Soleida. Ήταν στο σκοτεινό, μπαρόκ εξομολογητήριο του Καθεδρικού με τ’ αγγελάκια με τα μαύρα πρόσωπα που υποβάλλουν τα πονεμένα συναισθήματα σε επιθανάτια αγωνία μες το ιερό τοπίο με τα υπερβολικά περίπλοκα φυτικά μοτίβα –καλλιτεχνική έκφραση μίας καταπιεσμένης libido- όταν η τριαντάρα γόησσα, η μάγισσα, είχε πάει ν’ αλαφρώσει το εσώψυχό της. (Είχε κι εκείνη αμαρτίες που θα γίνονταν οι αλυσίδες της στην Κόλαση: δεν ξεχνούσε την κόρη της τη Dora, που πριν από καμιά δεκαετία, την είχε πουλήσει –πεντάχρονο αγγελούδι- στον Juan Mercedes Matamoros, «τον Αξιοσέβαστο Κύριο Και Ιδιοκτήτη Της HaciendaLaEsperanza» για ένα χρυσό δαχτυλίδι, για μια χούφτα χαρτονομίσματα για τον μπεκρούλιακα τον άντρα της.Κουβαλούσε όμως, εδώ και μιάμιση δεκαετία, και τον δικό της το Σταυρό, από τότε που μόλις δεκαπεντάχρονη κοπελίτσα είχε αποκτήσει τα δίδυμά της τη Dora-τη-Τρελή και τον Eliézer-Τη-Δεσποινιδούλα, όταν την είχε βιάσει ο πατριός της.)
[…]
Η σκέψη τού ανθρώπου στη Λατινική Αμερική βρίσκεται πέρα από κάθε πρόσβαση στη λογική. Το “δις εξαμαρτείν” καθοδηγεί την καθημερινότητα. Και το “τρις εξαμαρτείν”, και το “πολλάκις”. Στα 1988, ο DonBeto συνεχίζει να παρακολουθεί τις ερωτικές στιγμές όσων ζευγαριών πέσουν στα δίχτυα του, και τις αναπαριστά μανιοκαταθλιπτικά –ανίκανος πλέον να τις πραγματοποιήσει- ξεφυσώντας σαν τέρας της Αποκαλύψεως και σκοτώνοντας με την στυγνή, κυνική, στυγερή ερεθισμένη ματιά του ψυχές παιδικές, με όνειρα που θα μεταμορφωθούν σε φόβο, ψυχρότητα και βραδυψυχισμό. Είναι το μόνο που μπορεί να κάνει πια.
Όμως ο φόβος και η ανοησία, δεν αφήνουν περιθώρια άμυνας. Αντί γι’ αυτήν υπάρχει η εκδίκηση της μαγείας. Φόβος του αίματος. Του αίματος από τις ανθρωποθυσίες των Αζτέκων και των Μάγιας. Ανοησία της πίστης, της παγανιστικής ή και της Καθολικής. Και φόβος του κατακτητικού σπαθιού των Ισπανών. Ανοησία της Μαγείας. Φόβος του Σταυρού των Ιησουϊτών, που μοιάζει με λαβή σπαθιού των Ισπανών κατακτητών. Ανοησία του αναλφαβητισμού, της απαγόρευσης σεξουαλικής προφύλαξης από πλευράς της Εκκλησίας, του λαϊκίστικου πολιτικού λόγου και της απόλυτης συσσώρευσης του πλούτου στα χέρια του ενός και της μικρής παρέας του. Φόβος της Δικτατορίας των όπλων και της λογοκρισίας.
Τέτοιες φοβίες δεν επέτρεπαν ούτε στα πεντάχρονα κοριτσάκια των Νικαραγουανών προσφύγων στη FincaRecreo, το μικρό κτήμα όπου δούλευαν παράνομα, να πιστέψουν τη συνομήλική τους τη Soraya [του ποταμού], όταν με αναφιλητά τους φανέρωσε ένα από τα μυστικά της. Το πιο καρκινικό: «…και χω(ρ)ίς να λέει τ’ ακα(τα)λαβίστικά του, Τ’-Α(ρ)χαία-της-Μητέ(ρ)ας-Μας-Της-Εκκλησίας, που ούτε η μαμά καταλαβαίνει, ο Παππούς-Ο-Beto-Ο-Άντ(ρ)ας-της-Γιαγιάς-Της-Balsa-Της-ΜμÁΑΑγισσαςτηςινδιάνας, που είναι Παπάς-(Πα)Πα(να)γιώτατος, λέει η μαμά η (R)osa, με πονάει, δεν τον αγαπώ, γιατί έχει μεγάλα χέ(ρ)ια με κάτι δάχτυλα τόόόσο μεγάλα (κι ανοίγει τα χεράκια της σε μεγάλη, αγκαλιά), και με κοιτάει σαν τους ταύ(ρ)ους που αγ(ρ)ιεύει με το μαστίγιό του ο Alex-Της-Θείας-Γιαγιάς-Soleida, με κάτι μάτια τόσο κόοοκκινα, κόκκινα, κόκκινα και α(να)στενάζει σα να πονάει αλλά δεν πονάει εκείνος και με χαϊδεύει, αλλά εμένα με πονάει το πουλάκι μου όταν βάζει το δάχτυλό του μέσα και φοβάμαι όταν με κοιτάει και δεν μιλάει και με πονάει και (σ)έλω να κάνω εμετό όταν με βάζει να πιάνω το πουλάκι του που είναι μεγάλο και με φοβίζει γιατί έχει τ(ρ)ίχες και σιχαίνομαι όταν τα χε(ρ)άκια μου μένουν β(ρ)εμένα και τότε πάω στο ποτάμι να πλυθώ γιατί είναι σαν το γάλα που πίνουν Τα-Μυ(ρ)μήγικα-της-TuleVieja, που ‘ναι φάντασμα. Αλλά η μαμά η (R)osa δε με πιστεύει και η Γιαγιά-Η-Balsa λέει ότι θα με κάψει ο Θεός άμα λέω τέτοια κακά π(ρ)άματα.» Ούτε και τα κοριτσάκια των Νικαραγουανών προσφύγων της έδωσαν σημασία.
Είναι το δέος της συγχώρησης που διαιωνίζει αυτές τις συνθήκες στη Λατινική Αμερική. Ο Hume θα έλεγε ότι σ’ αυτόν τον τόπο ο άνθρωπος δεν είναι ένας κατώτερος θεός, αλλά, κατά κάποιον τρόπο, ένα ανώτερο ζώο. Έτσι, λοιπόν, κάποιες ψυχές ακόμα σέρνονται. Καταδικασμένες από την παιδική κατάρα. Να μην μπορούν να πεθάνουν εν ειρήνη. Persaeculasaeculorum. Amén.»
(Απόσπασμα από: Ημερολόγια Ταξιδιών σε φύλλα μπανανιάς, (ιστορικό μυθιστόρημα), Ηλίας Ταμπουράκης, Εκδ. Ροές, Αθήνα, 2007.)
Και σήμερα, ακόμη, έξω από τις εκκκλησίες, στις πλατείες των λατινοαμερικάνικων χωριών, όταν οι γυναίκες χορεύουν στις γιορτές, ανεμίζουν τις φαρδιές τους φούστες, συμβολίζοντας έτσι τη σεξουαλική τους δυναμικότητα. Το ίδιο δείχνουν και οι άνδρες, όταν χτυπούν τα παπούτσια τους με μανία στις ξύλινες εξέδρες. Zapateado το λένε εδώ. Το τελευταίο βήμα του χορού βρίσκει το ζευγάρι σφιχταγκαλιασμένο, σε μία ένωση σωματική, ψυχική (;), ερωτική, σεξουαλική…
Σήμερα, λοιπόν, στις χώρες αυτές, και μάλιστα σε όσες η οικονομική ανάπτυξη βρίσκεται ακόμη μακριά, -όπως στη Νικαράγουα, ή στην Ονδούρα-η ομοφοβία και τα άλλα σεξουαλικά προβλήματα είναι ακόμη βαθειά ριζωμένα στην κοινωνία. Συγκεκριμένα στη Νικαράγουα, η ομοφυλοφιλία μέχρι πρόσφατα τιμωρείτο με 1 - 3 χρόνια φυλάκισης. Στην Κούβα της δεκαετίας του 1960, η ποινή επέσυρε «κοινωνική αναμόρφωση» σε στρατόπεδα εργασίας. Και όμως· κινηματογραφικές ταινίες, όπως η κουβανέζικη «Φράουλα και Σοκολάτα» (Fresa y chocolate, 1994, των Juan Carlos Tabio & Tomás Gutiérrez Alea) και σύγχρονα τραγούδια, σαν το «El gran varón» (Το σπουδαίο αγόρι, του Πορτορρικανού Willie Colón (Γουίλλι Κολόν), μιλούν για την υποκριτική κοινωνική απόρριψη του σεξουαλικού προσανατολισμού. Πάντως, το 2009, ψηφίστηκε στο Μεξικό σχετικός νόμος για αυτό το θέμα, ενώ ο σεξουαλικός τουρισμός στη Λατινική Αμερική παίρνει και δίνει.
Σήμερα, πλέον, η νέα γενιά είναι ανοιχτή στη σεξουαλικότητα. Είναι, επομένως αναγκαίο, εμείς οι ενήλικοι να βοηθήσουμε τους νέους της Λατινικής Αμερικής να αναπτυχθούν και να γίνουν σεξουαλικά δημοκρατικοί.