Τελετές μαγείας στη σύγχρονη Λατινική Αμερική, Μετάφραση-Εισαγωγή-Εκτεταμένα Σχόλια: Ηλίας Ταμπουράκης, Εκδ. Περίπλους, Αθήνα, 1999
Κούβα: Ελέγκμπα Ελεγουά /Τσανγκό,
Ένα Πνεύμα με τρεις Αποκαλύψεις και
ο Βασιλεύς των Βασιλέων
Ο Ελέγκμπα Ελεγουά (Elegba Eleguá), είναι ο ορίτσα (orisha) της αφροκουβανέζικης σαντερία (santería) -δηλαδή της θρησκείας με τα ανάμεικτα αφρικανικά και ισπανικά στοιχεία-, που εμφανίζει τρεις Αποκαλύψεις, αλλά εν τέλει είναι ένας και μοναδικός.
Στην πρώτη του μεταμόρφωση, αναπαριστά το διάβολο Ολόσι (Olosi).
Στη δεύτερη εμφάνισή του είναι ο Ετσού (Eshú) -το ον που δεν ελέγχεται.
Στην τρίτη αναπαράστασή του, φέρει το όνομα Ελεγουά κι εκπροσωπεί την οντότητα που ελέγχεται.
Στον Ετσού –που ταυτίζεται με τον Ελεγουά- αποδίδεται η ιδιότητα της πρωταρχικότητας και της τελικής φάσης, και αυτό συμβολίζεται από την ενδυμασία του: το κόκκινο χρώμα αναπαριστά τη ζωή, και το μαύρο το θάνατο. Έχει τη δύναμη να ευνοεί το εμπόριο, και είναι γνωστός με το όνομα του Μεγάλου Μάντη, αφού διατηρεί άμεση επικοινωνία με τ’ άστρα.
«Τσανγκό Καβοσιλέ Ολούο Οσάιν Ολουκοσό Ομπάρα Λούμπε Κισιέκο Ογκόντο Μακουλένκουε Ελουφίνα Κοκέ Ομπά Μπι Ογιό Αλάφι Αρο Κοματίτι» (Shangó Kawosilé Oluo Osain Olukosó Obara Lube Kisieko Ogodo Makulenkue Elufina Koké Obá Bi Oyó Alafi Aro Komatiti) είναι ολόκληρο το όνομα του Βασιλιά των Βασιλέων, που είναι γιος του Δημιουργού Ομπαταλά (Obatalá) και της θεάς της θάλασσας Γιεμαγιά (Yemayá). Είναι, επίσης, ο κυρίαρχος του τυμπάνου μπατά (batá). Χαρακτηρίζεται ως γυναικάς –όπως και ο Δίας των αρχαίων Ελλήνων. Οι χορευτικές του ικανότητες κάνουν τις γυναίκες να τον ερωτεύονται –όπως συνέβαινε και με το Διόνυσο. Ο Τσανγκό είναι ο Κύριος της φωτιάς και του κεραυνού.
Σ’ αυτόν το θεό έχουν αφιερωθεί οι περισσότεροι ύμνοι, οι οποίοι δεν αποτελούν επικλήσεις, αλλά αλληγορικές ιστορίες –σαν τις απαρχές του ελληνικού θεάτρου. Εκφράζει την ίδια την ουσία της ζωής, ενώ ο συγκρητισμός τον έχει εξισώσει με την Αγία Βαρβάρα, ως στοιχείο δυαδικότητας ανάμεσα στο αρσενικό και στο θηλυκό.
Στην πρώτη του μεταμόρφωση, αναπαριστά το διάβολο Ολόσι (Olosi).
Στη δεύτερη εμφάνισή του είναι ο Ετσού (Eshú) -το ον που δεν ελέγχεται.
Στην τρίτη αναπαράστασή του, φέρει το όνομα Ελεγουά κι εκπροσωπεί την οντότητα που ελέγχεται.
Στον Ετσού –που ταυτίζεται με τον Ελεγουά- αποδίδεται η ιδιότητα της πρωταρχικότητας και της τελικής φάσης, και αυτό συμβολίζεται από την ενδυμασία του: το κόκκινο χρώμα αναπαριστά τη ζωή, και το μαύρο το θάνατο. Έχει τη δύναμη να ευνοεί το εμπόριο, και είναι γνωστός με το όνομα του Μεγάλου Μάντη, αφού διατηρεί άμεση επικοινωνία με τ’ άστρα.
«Τσανγκό Καβοσιλέ Ολούο Οσάιν Ολουκοσό Ομπάρα Λούμπε Κισιέκο Ογκόντο Μακουλένκουε Ελουφίνα Κοκέ Ομπά Μπι Ογιό Αλάφι Αρο Κοματίτι» (Shangó Kawosilé Oluo Osain Olukosó Obara Lube Kisieko Ogodo Makulenkue Elufina Koké Obá Bi Oyó Alafi Aro Komatiti) είναι ολόκληρο το όνομα του Βασιλιά των Βασιλέων, που είναι γιος του Δημιουργού Ομπαταλά (Obatalá) και της θεάς της θάλασσας Γιεμαγιά (Yemayá). Είναι, επίσης, ο κυρίαρχος του τυμπάνου μπατά (batá). Χαρακτηρίζεται ως γυναικάς –όπως και ο Δίας των αρχαίων Ελλήνων. Οι χορευτικές του ικανότητες κάνουν τις γυναίκες να τον ερωτεύονται –όπως συνέβαινε και με το Διόνυσο. Ο Τσανγκό είναι ο Κύριος της φωτιάς και του κεραυνού.
Σ’ αυτόν το θεό έχουν αφιερωθεί οι περισσότεροι ύμνοι, οι οποίοι δεν αποτελούν επικλήσεις, αλλά αλληγορικές ιστορίες –σαν τις απαρχές του ελληνικού θεάτρου. Εκφράζει την ίδια την ουσία της ζωής, ενώ ο συγκρητισμός τον έχει εξισώσει με την Αγία Βαρβάρα, ως στοιχείο δυαδικότητας ανάμεσα στο αρσενικό και στο θηλυκό.