Ετήσιο Σεμινάριο Λατινοαμερικανικού πολιτισμού του Ηλία Ταμπουράκη στον Όμιλο UNESCO Ν. Πειραιώς & Νήσων, 2004-2005.
Κολομβία: Μποτσίκα και Μπατσουέ, ο Σωτήρας των Υδάτων και η Μητέρα της Ανθρωπότητας
Σύμφωνα μ’ ένα θρύλο των Τσίμπτσα (chibcha) της Κολομβίας, ο Μποτσίκα (Bochica) είναι ένας αξιοσέβαστος γέροντας –ο οποίος μάλιστα, συγχέεται με τον Ύψιστο θεό Τσιμινιγκάγκουα (Chiminigagua) της φυλής των Μουίσκα (muisca), που ζουν στις ορεινές περιοχές της Κουνντιναμάρκα (Cundinamarka). Οι μεταγενέστερες χριστιανικές επιρροές τον παρουσιάζουν με λευκή, μακριά γενειάδα και λευκό χιτώνα, καβάλα σ’ ένα γάιδαρο, ή μία καμήλα (ιουδαϊκό-χριστιανικό στοιχείο), ή ακόμη και σ’ ένα λ(ι)άμα (llama), δηλαδή προβατοκάμηλο των Άνδεων. Είχε, επομένως, παρόμοια εμφάνιση με το Νιαμανντού (Ñamandú) των Γουαρανί (guaraní) στην Παραγουάη.
Σήμερα, κάποιες ιθαγενείς κοινότητες της περιοχής Μπογιακά (Boyacá), φυλάσσουν –σύμφωνα με την παράδοση- ως ιερό κειμήλιο ένα από τα οστά του Μεγάλου Διδασκάλου του έθνους τους.
Εκείνος τους δίδαξε να καλλιεργούν τη γη, να υφαίνουν, να εκτρέφουν ζώα και να λατρεύουν τους θεούς. Τους έμαθε να σέβονται την τιμιότητα ως την ανώτατη αρετή και να διατηρούν μητριαρχική δομή στην κοινωνία τους. Διέδωσε, επίσης, την ύπαρξη της μετά θάνατον ζωής –σα να επρόκειτο για ένα μεγάλο ταξίδι στο Υπερπέραν, και γι’ αυτόν το λόγο, έθαβαν τους νεκρούς τους μαζί με τα υπάρχοντά τους, τη γυναίκα και τα σύμβολά τους. Επέβαλλαν κυρώσεις στους παραβάτες των εντολών τους. Ο ακρωτηριασμός του χεριού –ως ποινή-, μας θυμίζει το σύγχρονο ισλαμικό νόμο σαρία ( شريع ).
Η Μπατσουέ (Bachué), γυναίκα πανέμορφη, βγήκε από τα βάθη της ψυχρής και δυσάρεστης λίμνης Ιγουάκε (Iguaque), κρατώντας στο δεξί της χέρι ένα πεντάχρονο αγόρι, δυνατό και υγιές, του οποίου τ’ όνομα παραμένει άγνωστο, γεγονός που υπογραμμίζει τη μητριαρχική βάση της αρχαίας κοινωνίας των Τσίμπτσα.
Όταν το παιδί έγινε είκοσι χρονών, παντρεύτηκε την ίδια τη μητέρα του, την Μπατσουέ. Ας συγκρίνουμε σ’ αυτό το σημείο τη θεοποίηση των ανθρώπων που διέπραξαν αιμομιξία, που μας διηγείται ο μύθος της Δημιουργίας των Γουαρανί.
Από την ένωση της Μπατσουέ με το γιο της, γέμισε η Γη με ανθρώπους.
Η Μπατσουέ ξεκίνησε τότε την αποστολή της: δίδαξε στους ανθρώπους να υφαίνουν τις ίνες του κάκτου αγκάβε (agave), να χτίζουν καλύβες, να πλάθουν τον πηλό, να καλλιεργούν τη γη και να επεξεργάζονται το χρυσό.
Ο γιος και σύζυγός της, εκπαίδευσε τους πολεμιστές και τους δίδαξε τις αξίες της Ανθρωπότητας.
Έχοντας επιτελέσει και οι δύο το έργο τους, μεταμορφώθηκαν σε φίδια κι επέστρεψαν στα ήρεμα, πλέον, νερά της λίμνης Ιγουάκε, υποσχόμενοι στο λαό τους ότι μέσα από την ενάλια κατοικία τους, θα εποπτεύουν το Καλό της Ανθρωπότητας.
Οι σύγχρονοι ιθαγενείς της Κολομβίας λένε ότι βλέπουν ανάμεσα στα νερά της λίμνης τους να γλιστρά η φιδίσια Μητέρα της Ανθρωπότητας, η Μπατσουέ, της οποίας η οφιοειδής μορφή αντιστοιχεί με τον Γκ’ουκουμάτς (K’ukumatz) και τον Κετσαλκόατλ (Quetzalcóatl), δηλαδή το Φτερωτό Φίδι της Μέσης Αμερικής, στη Γουατεμάλα και στο Μεξικό, αντίστοιχα.
Σήμερα, κάποιες ιθαγενείς κοινότητες της περιοχής Μπογιακά (Boyacá), φυλάσσουν –σύμφωνα με την παράδοση- ως ιερό κειμήλιο ένα από τα οστά του Μεγάλου Διδασκάλου του έθνους τους.
Εκείνος τους δίδαξε να καλλιεργούν τη γη, να υφαίνουν, να εκτρέφουν ζώα και να λατρεύουν τους θεούς. Τους έμαθε να σέβονται την τιμιότητα ως την ανώτατη αρετή και να διατηρούν μητριαρχική δομή στην κοινωνία τους. Διέδωσε, επίσης, την ύπαρξη της μετά θάνατον ζωής –σα να επρόκειτο για ένα μεγάλο ταξίδι στο Υπερπέραν, και γι’ αυτόν το λόγο, έθαβαν τους νεκρούς τους μαζί με τα υπάρχοντά τους, τη γυναίκα και τα σύμβολά τους. Επέβαλλαν κυρώσεις στους παραβάτες των εντολών τους. Ο ακρωτηριασμός του χεριού –ως ποινή-, μας θυμίζει το σύγχρονο ισλαμικό νόμο σαρία ( شريع ).
Η Μπατσουέ (Bachué), γυναίκα πανέμορφη, βγήκε από τα βάθη της ψυχρής και δυσάρεστης λίμνης Ιγουάκε (Iguaque), κρατώντας στο δεξί της χέρι ένα πεντάχρονο αγόρι, δυνατό και υγιές, του οποίου τ’ όνομα παραμένει άγνωστο, γεγονός που υπογραμμίζει τη μητριαρχική βάση της αρχαίας κοινωνίας των Τσίμπτσα.
Όταν το παιδί έγινε είκοσι χρονών, παντρεύτηκε την ίδια τη μητέρα του, την Μπατσουέ. Ας συγκρίνουμε σ’ αυτό το σημείο τη θεοποίηση των ανθρώπων που διέπραξαν αιμομιξία, που μας διηγείται ο μύθος της Δημιουργίας των Γουαρανί.
Από την ένωση της Μπατσουέ με το γιο της, γέμισε η Γη με ανθρώπους.
Η Μπατσουέ ξεκίνησε τότε την αποστολή της: δίδαξε στους ανθρώπους να υφαίνουν τις ίνες του κάκτου αγκάβε (agave), να χτίζουν καλύβες, να πλάθουν τον πηλό, να καλλιεργούν τη γη και να επεξεργάζονται το χρυσό.
Ο γιος και σύζυγός της, εκπαίδευσε τους πολεμιστές και τους δίδαξε τις αξίες της Ανθρωπότητας.
Έχοντας επιτελέσει και οι δύο το έργο τους, μεταμορφώθηκαν σε φίδια κι επέστρεψαν στα ήρεμα, πλέον, νερά της λίμνης Ιγουάκε, υποσχόμενοι στο λαό τους ότι μέσα από την ενάλια κατοικία τους, θα εποπτεύουν το Καλό της Ανθρωπότητας.
Οι σύγχρονοι ιθαγενείς της Κολομβίας λένε ότι βλέπουν ανάμεσα στα νερά της λίμνης τους να γλιστρά η φιδίσια Μητέρα της Ανθρωπότητας, η Μπατσουέ, της οποίας η οφιοειδής μορφή αντιστοιχεί με τον Γκ’ουκουμάτς (K’ukumatz) και τον Κετσαλκόατλ (Quetzalcóatl), δηλαδή το Φτερωτό Φίδι της Μέσης Αμερικής, στη Γουατεμάλα και στο Μεξικό, αντίστοιχα.